Nachtzuster (2003) Unni Lindell ****

Na Dromenvanger, Het dertiende sterrenbeeld en Rouwmantel ligt er weer een nieuwe thriller van Unni Lindell in de boekwinkel met de titel Nachtzuster. Ik heb de drie voorgaande boeken gelezen en vond ze uitstekend. Met name de hoofdpersoon Cato Isaksen met zijn hectische (privé)leven is me goed bijgebleven.

Ook in de vierde Lindell staat Cato weer centraal als de inspecteur die geconfronteerd wordt met een moord en een vermissing. Wie vermoordt een oude vrouw die een rustig leven leidt? Wat heeft deze moord te maken met het verdwijnen van haar kleindochter? Is er wel een verband? Wat zijn de geheimen van de mensen in de omgeving van de oude vrouw? Deugen ze eigenlijk wel of verbergen ze iets? Ook ontmoeten we weer Cato Isaksen en zijn gezin. Het leven van zijn oudere kinderen is in een rustiger vaarwater terecht gekomen. Zijn relatie met Bente lijkt stabiel - dit is in het verleden wel eens anders geweest - maar Cato heeft nog steeds veel interesse voor een vrouw in zijn directe omgeving.

Nachtzuster leest gemakkelijk. Binnen korte tijd had ik het boek uit, gedreven door de behoefte te willen weten hoe het verder gaat en afloopt. Dit zegt veel over het verhaal en de schrijfstijl van Lindell: toegankelijk, pakkend en vol vaart. Ze zet je ook voortdurend op het verkeerde been. Mensen waarvan je het niet verwacht blijken opeens verdacht. Er lopen verschillende zijlijnen door het boek, die overigens niet afleiden, en stukje bij beetje komt het onderzoek een stapje verder, met name dankzij een vasthoudende Isaksen.

Tot slot een kritiekpunt. Het plot zit goed in elkaar, alleen kan ik me niet voorstellen dat het geheugen werkt zoals Lindell het schetst. Meer kan ik er niet over zeggen. Blijft staan dat dit een boek is dat geen moment verveelt, vaart heeft en zeker niet oppervlakkig is. De boeken schijnen verfilmd te worden. Ik ben benieuwd naar het resultaat. Aan de boeken zal het in elk geval niet liggen.

Roodkapje, zo heet dit nieuwste boek van Unni Lindell. Er was bij de uitgever enige tijd twijfel of de titel misschien Nachtboek moest worden. Begrijpelijk want het Nachtboek – een dagboek maar dan tijdens de nacht geschreven - speelt een belangrijke rol. Deze keer geen Cato Isaksen in de hoofdrol. Wie wel? Drie zussen en hun grootmoeder. Judith, Lisbet en Carol Manner, zo heten de zussen. Hun moeder heeft het gezin verlaten waarna de grootmoeder de meisjes moest opvoeden. De zussen zijn volwassen en één van hen vermoordt al geruime tijd mannen. Waarom doet ze dat? En wie van de drie is het?

Roodkapje heeft als thema's: ‘pedofilie’ en ‘geschondenheid’. Het is een verhaal over de pogingen om ondanks traumatische ervaringen een vrij normaal leven te leiden. Unni Lindell schakelt over van de ene zuster naar de andere, het verhaal wordt vanuit verschillenden invalshoeken verteld. Jeugdervaringen worden onder andere via ‘Nachtboek’ belicht. Als achtergrond fungeert de winter in Noorwegen met zijn ijzige kenmerken. Een buurman verricht naspeuringen naar de zusters. Hij is een oude politieman die al geruime tijd vermoedt dat er bij de vrouwen iets niet helemaal deugt. Een onvergetelijke bijrol is weggelegd voor de oude dementerende oma die, in schemertoestand, haar leven geprojecteerd ziet op de wand van een kamer in een verpleeghuis.

Unni Lindell roept een beklemmende sfeer op. Haar grote kracht ligt in haar schrijfstijl, in de manier waarop ze gevoelens en gedachten verwoordt. Regelmatig komen passages voorbij waarbij ik de behoefte voelde ze nogmaals te lezen. Omdat ze prachtig geschreven zijn en tot nadenken stemmen. Melancholiek en beklemmend. Bij de compositie van het boek heeft Lindell gebruik gemaakt van de thema’s als : vorst, sneeuw, noorderlicht en ijs. Aan het eind van het boek komen ze nog eens terug.

De ontknoping is verrassend. Roodkapje is een boek waarin de agressie van een vrouw een belangrijke rol speelt, soms resulteert dit in gewelddadige scènes. In het nawoord schrijft Unni Lindell dat ze al jaren met het idee voor dit boek heeft rondgelopen. Een verhaal over geschondenheid en hoe hiermee verder te leven is al eerder verteld. Unni Lindell doet het opnieuw, via een misdaadroman en op haar eigen wijze. Prachtig en beklemmend geschreven.

Siv Ellen Blad is vermoord. Na haar viooloptreden bij de uitvoering van ‘Het Zwanenmeer’ maakten messteken een eind aan haar leven.
Ze laat een diep verdrietige dochter – Maiken – na en een ex die duidelijk minder van haar gecharmeerd was.
Aan Cato Isaksen, inspecteur, de taak om de sociale omgeving van Siv Ellen Blad te ontleden. Wie was zij, wie waren haar vrienden en vijanden en wat bewoog haar?
De inspecteur begint bij nul. Vele bladzijden later – als het boek uit is – blijkt dat veel niet was wat het aanvankelijk leek.
Tijdens het onderzoek wordt de jongste zoon van Cato - Georg - opgepikt door een oom die veel moois belooft. De vermoeide inspecteur lijkt de signalen van zijn zoon niet op te pikken.
Ongeveer tegelijkertijd voltrekt zich in 2004 de zeebeving in de Indische Oceaan die een enorme tsunami veroorzaakt. Een collega van het Noorse politieteam was ter plekke en iedereen houdt zijn hart vast. Waar is hij?

Dit is de vijfde misdaadroman rondom inspecteur Isaksen en zijn team. Wie de vorige vier delen heeft gelezen kan zich verheugen op een feest der herkenning. Tijd is verstreken, maar oude bekenden zijn gemakkelijk te herkennen hoewel de karakters zich ontwikkeld hebben gedurende de serie. Cato Isaksen is ondertussen beland in een volgende levensfase, maar ingesleten gewoontes zijn toch lastig te veranderen. In Zwanenmeer staat – naast het misdaadverhaal - Cato centraal.

Unni Lindell heeft een indringende schrijfstijl en ze zet personages en situaties krachtig neer. Daarnaast creëert ze spanning. Zo weet ze bijvoorbeeld door herhaling onrust aan te wakkeren. Een voorbeeld. Cato is voortdurend bang dat hij vergeet zijn zoon van school te halen. (uiteraard is deze angst gebaseerd op eerdere missers). Regelmatig gaat er in zijn geheugen een alarmbel ‘niet vergeten’ af. Als lezer ga je meeleven en je vreest het ergste. Unni Lindell roept daarnaast regelmatig dreiging op. Door overpeinzingen die voorspellingen lijken, door dromen die akelig dichtbij de werkelijkheid komen of door het wisselen van perspectief. Soms weet de lezer meer dan Cato Isaksen en houdt zijn hart vast.

Een goed verhaal, sterk uitgewerkte personages, een verrassend plot en een eind dat ontroert. Dader- en slachtofferrol stemmen tot nadenken. Dit vijfde deel uit de Cato Isaksen-serie mag er wezen!
Unni Lindell is een Noorse topauteur die eigenzinnige verhalen vertelt en niet meelift op de golven van een hype. Ze doet vooral - heel goed - haar eigen ding.