Philip Kerr heeft een opmerkelijke staat van dienst en is van vele markten thuis. Zijn trilogie over Bernie Gunther, inspecteur tijdens het nazibewind, is wereldberoemd. Daarnaast schreef hij o.a. Het gebouw,  een technothriller. Nu is Bernie Gunther terug in De een van de ander, een eersteklas misdaadroman over Duitsland en zijn buurlanden vlak na de Tweede Wereldoorlog.

We schrijven het jaar 1949. Belangrijke plaats van handeling is München.
Bernie Gunther  is eigenaar van een hotel in Dachau. Het hotel loopt niet. Een personage uit het boek zegt: ‘In Dachau! Ongeveer op anderhalve kilometer van het voormalige kamp…. Jezus, dat is net zoiets als een kuuroord beginnen in een rouwkamer.’
Deze zin geeft veel weer van de sfeer in het boek. Toerisme in Dachau? In 1949 is de realiteit dat nazi’s een veilig heenkomen zoeken en vluchten naar landen die toevluchtsoord willen zijn. De Amerikanen en andere bondgenoten zitten overal in Duitsland. De angst voor de Russen verbroedert diverse groeperingen. Joden willen wraak voor wat hen is aangedaan tijdens de oorlog en de katholieke kerk speelt een bedenkelijke rol.
Hoofdpersoon Bernie Gunther, zelf ook voorzien van een SS-dossier, is privédetective en krijgt zaken aangeboden waar vaak een luchtje aan zit.
Het verhaal begint als een vrouw hem verzoekt haar echtgenoot op te sporen. Hij was een berucht oorlogsmisdadiger en is gevlucht. Ze wil hertrouwen, maar zal eerst moeten scheiden van deze man.  Het verzoek tot opsporing is het begin van een reeks gebeurtenissen die uitmonden in een schitterende plot. Bernie zelf krijgt het zwaar te verduren, ook op het persoonlijke vlak.

In het Duitsland dat Kerr beschrijft, heersen chaos en verwoesting. Het hele land is veranderd in een bouwput. Denazificatieformulieren worden aangevraagd, antisemitisme is in brede lagen van de bevolking nog volop aanwezig. Daarnaast laat Philip Kerr - door terugblikken van betrokkenen - de gruwelen van de oorlog meermaals passeren. Dit doet hij in de vorm van persoonlijke verhalen. Er zijn vrouwen die misbruikt zijn en afgestompt proberen zij verder te leven. Hij beschrijft Nazi-experimenten op weerloze slachtoffers. Sadisten zoeken een veilig heenkomen en worden gesteund door bedenkelijk regiems. Philip Kerr betrekt ook bestaande personages in zijn verhaal zoals bijvoorbeeld Adolf Eichmann.

Met De een van de ander bewijst Philip Kerr hoe geschikt het genre is om recente geschiedenis toegankelijk voor het voetlicht te brengen. Wie het nawoord leest, zal versteld staan van de feiten die in het boek zijn verwerkt. Het verhaal kenmerkt zich daarnaast door een schitterende plot en Kerr  zet de lezer herhaaldelijk op het verkeerde been.
 
Kortom: een buitengewoon interessant en indrukwekkend boek dat zich onderscheidt en nazindert. Niet alleen vanwege de historische onderbouwing, maar ook omdat het een bijzonder spannende misdaadroman is waarin het Duitsland van vlak na de oorlog overtuigend tot leven komt. Een veelzijdige schrijver deze Philip Kerr . Hij werkt aan een vervolg. Dat het snel moge verschijnen….. 

Een stille vlam - Philip Kerr (2008) ****

Geschiedenis herleeft

Een stille vlam dateert uit 2008 en is rap door uitgeverij De Boekerij in het Nederlands vertaald. Waarvoor hulde en dank. Want Philip Kerr – de schrijver - die via protagonist Bernie Gunther het Duitsland tijdens en vlak na de Tweede Wereldoorlog in Berlijnse trilogie en De een van de ander indrukwekkend tot leven bracht, zet zijn serie rondom Bernie voort.

Deze keer speelt het verhaal zich af tussen de jaren ‘30 en ’50 van de vorige eeuw. De lezer maakt de opkomst van het naziregime in Duitsland mee en de consequenties die dit heeft voor gewone mensen en voor beleid bij de politie. Want Bernie Gunther is daar werkzaam en veranderde tijden leveren wrijvingen op tussen collega’s. Wie is vóór Hitler en wie niet?
Op andere momenten schakelt Philip Kerr over naar de jaren ‘50 in Argentinië. Veel ex-nazi’s hebben hier een veilige thuishaven gevonden en werden hierbij gesteund door de regering van  Juan Perón.

Het misdaadverhaal in Een stille vlam centreert zich rondom een afschuwelijke moord op jonge meisjes in Argentinië. In de jaren ‘30 van de vorige eeuw zijn er ook meisjes in Duitsland vermoord – op vrijwel identieke wijze – en Bernie Gunther vermoedt dat een gevluchte nazi de dader is. Veel nazi’s zijn immers naar Argentinië gevlucht en hebben hun inborst en wreedheden met zich meegenomen.  

De kracht van Een stille vlam zit in de wijze waarop Philip Kerr de lezer deelgenoot maakt van een belangrijke periode uit de geschiedenis van de twintigste eeuw. Uiteraard is er sprake van fictie maar de auteur heeft zijn beschrijvingen gebaseerd op grondige research, zoals uit het nawoord blijkt. Er komen allerlei bekende namen voorbij zoals Mengele en Eichmann, maar ook  Juan en Evita Perón. Dit geeft het verhaal een geschiedkundige en realistische invalshoek en stemt tot nadenken over de rol van Argentinië bij het bieden van een thuishaven voor nazi-moordenaars. Philip Kerr laat zien hoe zij daar leefden. Een vos verliest zijn streken niet, het nazisme had ook in Argentinië aanhangers en de regering steunde dit beleid. In het nawoord maakt Philip Kerr melding van historische feiten die er bepaald niet om liegen.

Een buitengewoon interessant boek rondom  Bernie Gunther – die zelf ook vuile handen heeft gemaakt.  Soms komt hij er binnen het misdaadverhaal wonderbaarlijk goed af. Dat zou een kritiekpunt kunnen zijn op dit boek. Maar het hoort bij dit type ‘helden’.

Philip Kerr heeft inmiddels aangegeven dat er meer boeken zullen komen met Bernie als hoofdpersoon. Dit is goed nieuws want de auteur staat op eenzame hoogte met zijn schetsen van de tijdsgeest en de sfeer van de jaren 1930 tot 1950 in Duitsland en Argentinië.  Geschiedenis die door  een goed en spannend verhaal herleeft. Waarvoor lof.