Noorderveen (2003) Arnaldur Indridason
***** |
Boeiend van begin tot eind.
Ik kan me niet herinneren ooit een thriller uit IJsland gelezen te hebben.
Internet leert dat IJsland ongeveer 280.000 inwoners heeft, waarvan ongeveer
1/3 in Reykjavik woont. Uit dit land komt Arnaldur Indridason, schrijver,
journalist en filmcriticus van het grootste dagblad van IJsland. Met zijn
boek Noorderveen‚ heeft hij de Glazen Sleutel‚ gewonnen, de
prijs voor de beste Scandinavische thriller van 2002. Met Noorderveen‚
schijnt Indridason al twee jaar onafgebroken in de toptien van IJsland
te staan. Bij mij leverde al deze informatie hooggespannen verwachtingen
op.
Het verhaal begint met de vondst van een dode man van
ongeveer 70 jaar in Noorderveen, een wijk in Reykjavik. Hier ligt werk
voor Erlendur, commissaris van politie en zijn assistent Sigurdur Oli.
Bij het lijk ligt een briefje met drie woorden. Als snel blijkt dat Holberg,
de vermoorde man, duistere geheimen had. Commissaris Erlendur heeft een
dochter die verslaafd is en zwanger blijkt te zijn. In het begin van het
boek speelt dit gegeven op de achtergrond een rol, maar langzamerhand
wordt deze verhaallijn steeds belangrijker tot zij aan het eind één
geheel vormt met het misdaadverhaal.
Noorderveen is een prachtig, toegankelijk boek dat tot
nadenken stemt en ontroert. Indridason weet mij vanaf het begin te boeien.
De drie woorden op het briefje bij de dode man blijven een tijdlang onbekend.
Dit is slechts een voorbeeld van hoe Indridason je vasthoudt en nieuwsgierig
maakt. Ik heb het verhaal in een ruk uitgelezen en bleef er na afloop
over nadenken. In het boek spelen de moderne gen-technologie en genetica
een rol en de vraag of weten gelukkig maakt dringt zich onvermijdelijk
op. De gestaag vallende IJslandse regen geeft een extra melancholieke
sfeer. Erlendur is een goed uitgewerkte hoofdpersoon, een man van vlees
en bloed met zijn kwetsbaarheden, eigenzinnigheden en problemen. Geen
gemakkelijke man voor zijn omgeving, maar hierdoor wel levensecht.
Onvergetelijk zijn de scènes waarin een vloer opengebroken
wordt en de opgraving van een kist. En niet te vergeten de opmerking van
het kleine meisje dat ogen er zijn om te huilen.
Zijn er ook nog kritische kanttekeningen te plaatsen?
Misschien zijn sommige zij-karakters te weinig uitwerkt, maar dat heeft
mij niet gestoord. Ook is het even wennen aan de IJslandse namen met de
vreemde tekens. Tot slot: een prachtig boek dat ontroert en tot nadenken
stemt over goed en kwaad en vorderingen van de moderne wetenschap. Doorgaans
ben ik behoorlijk zuinig met de toebedeling van sterren, maar nu kies
ik voor 5 sterren. Het eerste boek van Indridason in Nederlandse vertaling
verdient een extra stimulans vanwege de uitstekende kwaliteit. Dat er
nog vele mogen volgen! |
Moordkuil (2004) Arnaldur Indridason
***** |
MisdaadLITERATUUR
Het tweede boek van Arnaldur Indridason, IJslander, is op de markt.
Zijn eerste boek ‘Noorderveen’ verscheen vorig jaar.
‘Moordkuil’ zo heet het nieuwste boek, prijswinnaar
2003 voor de beste Scandinavische misdaadroman. In 2002 heeft Indridason
deze prijs ook gewonnen. Dat is zelfs Henning Mankell niet gelukt.
Dit schept hoge verwachtingen. In IJsland worden beenderen gevonden.
De vraag is van wie ze afkomstig zijn en wanneer en hoe deze persoon
is gestorven. Hier ligt een taak voor Erlendur, hoofdcommissaris,
Sigurdur Oli en Elinborg, zijn assistenten. Onderwijl ligt Eva Lind,
de dochter van Erlendur in coma.
Vanaf het begin weet Indridason mij te vangen en
te fascineren met zijn verhaal. Wat doet deze schrijver eigenlijk
waardoor het verhaal mij zo boeit? Allereerst vertelt hij een universeel
verhaal tegen een IJslands decor. Een deel van het boek speelt in
het heden. Een ander deel in het verleden. Indridason weet deze
lijnen vloeiend met elkaar te verweven. Moeiteloos ga je heen en
weer, jaren terug en dan weer jaren vooruit.
De hoofdpersoon Erlendur, die we leerden kennen
in ‘Noorderveen’, krijgt een geschiedenis waardoor een
deel van de vragen rondom zijn persoonlijkheid verklaard wordt.
Je krijgt zicht op de oorzaken van zijn eenzaamheid, de relatie
met zijn ex en met zijn beide – problematische - kinderen.
Een ander intrigerend thema is ‘mishandeling’. Hoe werkt
de slachtofferrol, wanneer verlies je jezelf en je eigenwaarde?
Meer abstract gezien wordt een verhaal verteld over afkomst, opvoeding
en de maakbaarheid van een mensenleven. Daarnaast roept Indridason
verschillende emoties op variërend van ontroering tot afgrijzen.
De schrijver is historicus. Het is een verdienste dat hij schijnbaar
moeiteloos een klein deel van de IJslandse geschiedenis voor een
groot publiek toegankelijk maakt.
Bij het vorige boek had ik sterke associaties met
Henning Mankell. Bij dit boek is dit minder het geval. Indridason
richt zich in dit boek meer op persoonlijke en intermenselijke verhoudingen.
Zijn er nog kritiekpunten? Je kunt je afvragen of een commissaris
heden ten dage tijd heeft om zich langdurig bezig te houden met
een moordzaak van tientallen jaren geleden. Maar…. in IJsland
worden ongeveer 3 moorden per jaar gepleegd. Dus: tijd genoeg. Dit
is voor mij een 5 sterren boek Het is knap geschreven, toegankelijk,
interessant, ontroerend en het stemt tot nadenken.
En is het dan ook nog spannend? Zeker. Het boek
moest uit. En de plot? Tot het laatste moment blijft er twijfel
over de dader. Indridason is een rasverteller. Dit boek verdient
het label ‘misdaadLITERATUUR’. |
|
Engelenstem (2005) Arnaldur Indridason
****
Integer
verhaal over eenzaamheid en opvoeding
Engelenstem dateert uit 2002 en komt na Moordkuil in de reeks
met Erlendur in de hoofdrol. In dit boek is de plaats van handeling
een groot hotel in Reykjavik. Het is bijna Kerst en gasten uit
binnen- en buitenland zijn gearriveerd. Dan wordt de portier van
het hotel dood aangetroffen. Hij was verkleed als kerstman en
zijn broek hing op zijn enkels. De portier leefde al jarenlang
in afzondering in een heel klein kamertje in het hotel. Hij leek
een eenzame man, niemand kende hem echt. Erlendur neemt zijn intrek
in het hotel en samen met zijn medewerkers verdiept hij zich in
de zaak.
In dit boek van Indridason speelt het grootste
deel van het verhaal zich af in het hotel. Plaats en tijd zijn
beperkt. Dat is anders dan in voorgaande boeken. Het lijkt een
bewuste keuze. Ook hebben niet alle personages een naam. Erlendur
heeft een kamer weten te bemachtigen – de verwarming doet
het niet (terugkerend thema) – en hij leidt vanuit deze
pijpenla het onderzoek. Hij heeft een hekel aan de naderende kerstdagen,
mensen in zijn omgeving proberen hem naar hun warme huis te lokken.
Tevergeefs. Hij wil thuis zijn met Eva Lind - zijn dochter - die
tobt met haar verslaving en met de vraag waarom haar vader niet
een deel van haar opvoeding heeft geclaimd na de scheiding.
In Engelenstem wordt een verhaal over eenzaamheid
verteld. Over opvoeding en over de relatie ouders - kinderen.
Dit komt op verschillende momenten voorbij. Een deel van de eenzaamheid
van Erlendur wordt verklaard evenals zijn vertroebelde relatie
met zijn kinderen. Waarom heeft hij zo’n hekel aan Kerst?
De lezer komt meer te weten over oorzaken die in zijn jeugd liggen.
Het lijkt een zwaar boek, maar er is ook humor. Het ligt er niet
dik bovenop, maar het zit meer in droge beschrijvingen van situaties
en geestige dialogen. Uiteraard moet de moord op de portier worden
opgelost. Stukje bij beetje vordert het onderzoek, de overledene
krijgt een gezicht en een achtergrond en de titel van het boek
worden verklaard. De ontknoping is verrassend, hoewel niet spectaculair.
Voor mij ligt de kracht van dit boek in de schrijfstijl
van Indridason. Korte zinnen waarin veel gezegd wordt en directe,
heldere, soms komische dialogen. Een mooi, klein verhaal over
eenzaamheid en over psychisch geweld binnen de opvoeding. Over
verwachtingen en teleurstellingen van ouders en de onmacht hiermee
om te gaan.
Hoewel dit verhaal mij deze keer minder raakte dan de twee voorgaande
boeken blijf ik gefascineerd door deze schrijver. Vanwege de schijnbare
eenvoud van zijn teksten, vanwege de gevatte dialogen, vanwege
de sfeer en de personages. Hopelijk worden ook de overige boeken
uit de serie met Erlendur in de hoofdrol vertaald. Ze zijn ‘eigen’
en bovenal: mooi geschreven. |
|
|