start | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z | over Arnaldur Indridason
Noorderveen (2003) Arnaldur Indridason *****

Boeiend van begin tot eind.

Ik kan me niet herinneren ooit een thriller uit IJsland gelezen te hebben. Internet leert dat IJsland ongeveer 280.000 inwoners heeft, waarvan ongeveer 1/3 in Reykjavik woont. Uit dit land komt Arnaldur Indridason, schrijver, journalist en filmcriticus van het grootste dagblad van IJsland. Met zijn boek Noorderveen‚ heeft hij de Glazen Sleutel‚ gewonnen, de prijs voor de beste Scandinavische thriller van 2002. Met Noorderveen‚ schijnt Indridason al twee jaar onafgebroken in de toptien van IJsland te staan. Bij mij leverde al deze informatie hooggespannen verwachtingen op.

Het verhaal begint met de vondst van een dode man van ongeveer 70 jaar in Noorderveen, een wijk in Reykjavik. Hier ligt werk voor Erlendur, commissaris van politie en zijn assistent Sigurdur Oli. Bij het lijk ligt een briefje met drie woorden. Als snel blijkt dat Holberg, de vermoorde man, duistere geheimen had. Commissaris Erlendur heeft een dochter die verslaafd is en zwanger blijkt te zijn. In het begin van het boek speelt dit gegeven op de achtergrond een rol, maar langzamerhand wordt deze verhaallijn steeds belangrijker tot zij aan het eind één geheel vormt met het misdaadverhaal.

Noorderveen is een prachtig, toegankelijk boek dat tot nadenken stemt en ontroert. Indridason weet mij vanaf het begin te boeien. De drie woorden op het briefje bij de dode man blijven een tijdlang onbekend. Dit is slechts een voorbeeld van hoe Indridason je vasthoudt en nieuwsgierig maakt. Ik heb het verhaal in een ruk uitgelezen en bleef er na afloop over nadenken. In het boek spelen de moderne gen-technologie en genetica een rol en de vraag of weten gelukkig maakt dringt zich onvermijdelijk op. De gestaag vallende IJslandse regen geeft een extra melancholieke sfeer. Erlendur is een goed uitgewerkte hoofdpersoon, een man van vlees en bloed met zijn kwetsbaarheden, eigenzinnigheden en problemen. Geen gemakkelijke man voor zijn omgeving, maar hierdoor wel levensecht.

Onvergetelijk zijn de scènes waarin een vloer opengebroken wordt en de opgraving van een kist. En niet te vergeten de opmerking van het kleine meisje dat ogen er zijn om te huilen.

Zijn er ook nog kritische kanttekeningen te plaatsen? Misschien zijn sommige zij-karakters te weinig uitwerkt, maar dat heeft mij niet gestoord. Ook is het even wennen aan de IJslandse namen met de vreemde tekens. Tot slot: een prachtig boek dat ontroert en tot nadenken stemt over goed en kwaad en vorderingen van de moderne wetenschap. Doorgaans ben ik behoorlijk zuinig met de toebedeling van sterren, maar nu kies ik voor 5 sterren. Het eerste boek van Indridason in Nederlandse vertaling verdient een extra stimulans vanwege de uitstekende kwaliteit. Dat er nog vele mogen volgen!

Moordkuil (2004) Arnaldur Indridason *****

MisdaadLITERATUUR


Het tweede boek van Arnaldur Indridason, IJslander, is op de markt. Zijn eerste boek ‘Noorderveen’ verscheen vorig jaar. ‘Moordkuil’ zo heet het nieuwste boek, prijswinnaar 2003 voor de beste Scandinavische misdaadroman. In 2002 heeft Indridason deze prijs ook gewonnen. Dat is zelfs Henning Mankell niet gelukt. Dit schept hoge verwachtingen. In IJsland worden beenderen gevonden. De vraag is van wie ze afkomstig zijn en wanneer en hoe deze persoon is gestorven. Hier ligt een taak voor Erlendur, hoofdcommissaris, Sigurdur Oli en Elinborg, zijn assistenten. Onderwijl ligt Eva Lind, de dochter van Erlendur in coma.

Vanaf het begin weet Indridason mij te vangen en te fascineren met zijn verhaal. Wat doet deze schrijver eigenlijk waardoor het verhaal mij zo boeit? Allereerst vertelt hij een universeel verhaal tegen een IJslands decor. Een deel van het boek speelt in het heden. Een ander deel in het verleden. Indridason weet deze lijnen vloeiend met elkaar te verweven. Moeiteloos ga je heen en weer, jaren terug en dan weer jaren vooruit.

De hoofdpersoon Erlendur, die we leerden kennen in ‘Noorderveen’, krijgt een geschiedenis waardoor een deel van de vragen rondom zijn persoonlijkheid verklaard wordt. Je krijgt zicht op de oorzaken van zijn eenzaamheid, de relatie met zijn ex en met zijn beide – problematische - kinderen. Een ander intrigerend thema is ‘mishandeling’. Hoe werkt de slachtofferrol, wanneer verlies je jezelf en je eigenwaarde? Meer abstract gezien wordt een verhaal verteld over afkomst, opvoeding en de maakbaarheid van een mensenleven. Daarnaast roept Indridason verschillende emoties op variërend van ontroering tot afgrijzen. De schrijver is historicus. Het is een verdienste dat hij schijnbaar moeiteloos een klein deel van de IJslandse geschiedenis voor een groot publiek toegankelijk maakt.

Bij het vorige boek had ik sterke associaties met Henning Mankell. Bij dit boek is dit minder het geval. Indridason richt zich in dit boek meer op persoonlijke en intermenselijke verhoudingen. Zijn er nog kritiekpunten? Je kunt je afvragen of een commissaris heden ten dage tijd heeft om zich langdurig bezig te houden met een moordzaak van tientallen jaren geleden. Maar…. in IJsland worden ongeveer 3 moorden per jaar gepleegd. Dus: tijd genoeg. Dit is voor mij een 5 sterren boek Het is knap geschreven, toegankelijk, interessant, ontroerend en het stemt tot nadenken.

En is het dan ook nog spannend? Zeker. Het boek moest uit. En de plot? Tot het laatste moment blijft er twijfel over de dader. Indridason is een rasverteller. Dit boek verdient het label ‘misdaadLITERATUUR’.

Engelenstem (2005) Arnaldur Indridason ****
Integer verhaal over eenzaamheid en opvoeding


Engelenstem dateert uit 2002 en komt na Moordkuil in de reeks met Erlendur in de hoofdrol. In dit boek is de plaats van handeling een groot hotel in Reykjavik. Het is bijna Kerst en gasten uit binnen- en buitenland zijn gearriveerd. Dan wordt de portier van het hotel dood aangetroffen. Hij was verkleed als kerstman en zijn broek hing op zijn enkels. De portier leefde al jarenlang in afzondering in een heel klein kamertje in het hotel. Hij leek een eenzame man, niemand kende hem echt. Erlendur neemt zijn intrek in het hotel en samen met zijn medewerkers verdiept hij zich in de zaak.

In dit boek van Indridason speelt het grootste deel van het verhaal zich af in het hotel. Plaats en tijd zijn beperkt. Dat is anders dan in voorgaande boeken. Het lijkt een bewuste keuze. Ook hebben niet alle personages een naam. Erlendur heeft een kamer weten te bemachtigen – de verwarming doet het niet (terugkerend thema) – en hij leidt vanuit deze pijpenla het onderzoek. Hij heeft een hekel aan de naderende kerstdagen, mensen in zijn omgeving proberen hem naar hun warme huis te lokken. Tevergeefs. Hij wil thuis zijn met Eva Lind - zijn dochter - die tobt met haar verslaving en met de vraag waarom haar vader niet een deel van haar opvoeding heeft geclaimd na de scheiding.

In Engelenstem wordt een verhaal over eenzaamheid verteld. Over opvoeding en over de relatie ouders - kinderen. Dit komt op verschillende momenten voorbij. Een deel van de eenzaamheid van Erlendur wordt verklaard evenals zijn vertroebelde relatie met zijn kinderen. Waarom heeft hij zo’n hekel aan Kerst? De lezer komt meer te weten over oorzaken die in zijn jeugd liggen. Het lijkt een zwaar boek, maar er is ook humor. Het ligt er niet dik bovenop, maar het zit meer in droge beschrijvingen van situaties en geestige dialogen. Uiteraard moet de moord op de portier worden opgelost. Stukje bij beetje vordert het onderzoek, de overledene krijgt een gezicht en een achtergrond en de titel van het boek worden verklaard. De ontknoping is verrassend, hoewel niet spectaculair.

Voor mij ligt de kracht van dit boek in de schrijfstijl van Indridason. Korte zinnen waarin veel gezegd wordt en directe, heldere, soms komische dialogen. Een mooi, klein verhaal over eenzaamheid en over psychisch geweld binnen de opvoeding. Over verwachtingen en teleurstellingen van ouders en de onmacht hiermee om te gaan.
Hoewel dit verhaal mij deze keer minder raakte dan de twee voorgaande boeken blijf ik gefascineerd door deze schrijver. Vanwege de schijnbare eenvoud van zijn teksten, vanwege de gevatte dialogen, vanwege de sfeer en de personages. Hopelijk worden ook de overige boeken uit de serie met Erlendur in de hoofdrol vertaald. Ze zijn ‘eigen’ en bovenal: mooi geschreven.