Het Yorkshire van Peter Robinson - een interview.

De in Canada woonachtige Peter Robinson debuteerde in 1987 met ‘Gallow View’, (Stille blik 2005) waarin de inspecteur voor het eerst zijn opwachting maakte. Het was meteen raak. Het boek belandde direct op de shortlist voor de beste debuutroman in Canada en de 'John Creasey Award' in Engeland.
Sindsdien levert Robinson bijna ieder jaar een nieuw deel af in de populaire Alan Banks-serie.
Toch duurde het bijna vijftien jaar voordat wij in Nederland kennis konden maken met de eigenzinnige inspecteur.
In 2002 verscheen bij uitgeverij Bruna ‘Nasleep’, eigenlijk het twaalfde deel in de serie. En niet zonder succes want sindsdien volgden meer titels.
Alle Alan Banks-verhalen spelen zich af in Yorkshire, de geboortegrond van deze - al ruim dertig jaar - in Canada woonachtige Britse auteur.
De regio Yorkshire ligt in het noorden van Engeland. In het centrum bevindt zich de historische stad York. Andere bekende grote steden zijn Leeds en Sheffield. Yorkshire wordt geroemd om zijn uitgestrekte natuurgebieden zoals : de Yorkshire Dales en de North York Moors. Twee dunbevolkte gebieden met weidse landschappen en idyllische stadjes en dorpjes. Dit is de geboortegrond van Peter Robinson, die in 1950 in Leeds werd geboren en er zijn jonge jaren doorbracht. Vanwege zijn studie en werk verhuisde hij naar Canada waar hij nu alweer ruim 30 jaar woont. Zijn boeken met inspecteur Alan Banks in de hoofdrol spelen zich nog steeds af in Yorkshire.
Tijd voor een interview met Peter Robinson over zijn geliefde Yorkshire.

Hoewel ‘A Dedicated Man’ (1988) (Nachtlicht - 2005) als tweede boek verscheen in de Banks-serie was het wel het eerste boek dat Peter Robinson schreef.
‘Ik heb ‘Gallow View’ (Stille blik) geschreven in de tijd dat ik in afwachting was van het besluit van de uitgever om ‘A Dedicated Man’ te publiceren. Uiteindelijk kreeg ik voor beide boeken een contract. Men wilde ‘Gallow View’ graag als eerste op de markt brengen omdat het verhaal sensationeler was en omdat er meer seks en geweld in voorkwam. Ik heb toegestemd omdat ik ontzettend blij was met het contract. Vervolgens moest ik de chronologie in de boeken een beetje veranderen, maar dat was vrij simpel.’

Peter Robinson vindt Yorkshire een perfecte locatie voor zijn boeken.
‘Ik ben er opgegroeid en deze jaren zijn de belangrijkste in een mensenleven. Ik was nog niet zo lang in Canada toen ik met de Banks-serie begon en wist nog relatief weinig van het land. Dit in tegenstelling tot Yorkshire, mijn geboortegrond, Ik had het gevoel dat ik te onwetend was om Canada als achtergrond voor mijn boeken te gebruiken. Toen de serie succesvol bleek, vond ik het vreemd om de hoofdpersoon naar een ander land te laten verhuizen.

Aanvankelijk wilde Robinson graag schrijven in de Engelse traditie van auteurs als: P.D. James, Ruth Rendell, Reginald Hill en Colin Dexter. Is dit misschien in de loop der jaren veranderd en zijn momenteel meer Canadese invloeden zichtbaar?
‘Ik denk dat ik nog steeds schrijf in de Engelse traditie. Ik realiseer me dat het wonen in Toronto een bepaalde afstand geeft, waardoor een meer objectieve kijk op Yorkshire en het gebied waar ik geboren ben, ontstaat. Veel Canadese schrijvers zijn immigranten en schrijven over hun geboortegrond, terwijl ze in Canada woonachtig zijn. Voor sommigen is dat India of een ander land, voor mij is dat Yorkshire.’

De schrijver doet zijn best om goed op de hoogte te blijven van wat er in Yorkshire gebeurt. ‘Ik ga zeker twee tot drie keer per jaar terug, verder e-mail ik veel, lees kranten en kijk naar de Britse t.v. Daarnaast bestaat er tegenwoordig internet, dat is ook een uitkomst, maar je kunt niet alles geloven wat je daar leest. Dus blijven de bezoeken aan familie, correspondentie met vrienden en het lezen van kranten een welkome aanvulling.’
Peter Robinson gelooft in een citaat van één van zijn favoriete schrijvers Graham Greene dat luidt: ‘Van schrijvers wordt altijd gezegd dat de eerste twintig jaar van hun leven de ervaringen vormen. De rest is observatie.’
‘Wezenlijke zaken in het leven zoals waarden, normen, belangrijke thema’s of obsessies, worden al vroeg in een leven gevormd. We doen ze op in een bepaald geografisch gebied en dat noemen we dan onze ‘roots’. Daarna verandert er nog wel het een en ander, maar dat is minder fundamenteel. De dagelijkse realiteit blijft zich natuurlijk aandienen. Je probeert bij te blijven op het gebied van de techniek zoals bijvoorbeeld de bediening van de mobiele telefoon. Dat krijgt een plek binnen het kader dat er al was. Daarnaast dienen zich allerlei andere maatschappelijke ontwikkelingen aan zoals vorderingen van onderzoek naar DNA of opkomst van terrorisme. Uiteraard moet ook dat een plek krijgen. Graham Greene heeft de wereld als locatie voor zijn boeken gekozen. Sommige plaatsen heeft hij maar heel kort bezocht. Waar het in zijn boeken om gaat is dat er eenheid van thematiek is binnen zijn verhalen.

Robinson beschrijft in zijn boeken dorpen en stadjes zoals : Eastvale, Swainsdale of Crow Star. In werkelijkheid bestaan ze niet. De Hableton Hills en de North York Moors daarentegen wel. Hoe vermengt de auteur de realiteit met zijn eigen fantasie?
‘Alle stadjes en dorpen bestaan in mijn fantasie en zijn gebaseerd op de werkelijkheid. Ik verschuif ze op de landkaart en geef ze een andere naam. Hierdoor word ik geen slaaf van de geografische kaart en de realiteit. Ik kan elke lezer meenemen naar de plekken die ik beschrijf. Ze bestaan, maar liggen in werkelijkheid elders. ‘
In het begin van de Banks-serie kreeg de auteur niet veel reactie van mensen uit Yorkshire. ‘Na de publicatie van ’In a Dry Season ‘ (1999) (Verdronken verleden 2004) is dit veranderd. De reacties zijn overwegend positief. Incidenteel wijst een lezer mij op het feit dat een auto een bepaalde straat niet in kan rijden omdat het eenrichtingsverkeer is. Over het algemeen heb ik de indruk dat de lezers uit Yorkshire graag lezen over ‘mijn Yorkshire.’
Peter Robinson waardeert het gevarieerde landschap. ‘Met steden zoals Leeds, waar ik opgegroeid ben. Daarnaast zijn er The Dales. Ik geniet van beide. De inwoners hebben een bepaald soort aards, droog gevoel voor humor, deels verworven door het feit dat ze ‘underdogs’ waren. Ze hebben een gezonde weerstand tegen hypes en een diep geworteld gevoel van eigenheid. Dit wordt ook veroorzaakt door het feit dat ze nogal ver van Londen verwijderd zijn.’
‘Once a Yorkshire man, always a Yorkshire man’ is een uitspraak die de auteur van harte onderschrijft. ‘Je kunt een jongen wel uit Yorkshire weghalen, maar je kunt Yorkshire nooit uit een jongen halen.’
De verhalen over Banks schrijft de auteur zowel in Canada als in Yorkshire.
‘Ik ben onlangs vijf weken in Richmond geweest dat model staat voor Eastvale en daar heb ik veel geschreven. Ik zou dat graag vaker willen doen en gedurende langere periodes.’
Peter Robinson heeft geen plannen om zich weer definitief in zijn geboortestreek te vestigen. ‘Je kunt niet terug gaan naar huis, wordt wel eens gezegd. Het zal nooit meer dezelfde plek zijn als waar je opgegroeid bent. Ik hoop wel dat ik daar steeds meer tijd kan doorbrengen.’
Robinson heeft uiteraard zijn favoriete plekken en geeft enkele tips. Ga naar ‘Bronte Country’ in de buurt van Haworth. Whitby, aan de kust is ook erg mooi. En natuurlijk ‘The Yorkshire Dales, Richmond en Reeth in Swaledale, en Hawes en Gayle in Wensleydale. Ook Ripon en York. Er zijn eigenlijk zoveel mooie plekken. Teveel om op te noemen. Vergeet vooral Leeds niet.’

Een heel ander thema. De Yorkshire Ripper, een begrip dat snel geassocieerd wordt met Yorkshire. Eind jaren 70 en begin jaren 80 van de vorige eeuw leefden vrouwen in het noorden van Engeland jarenlang in grote angst voor een seriemoordenaar die bekend stond als ‘The Yorkshire Ripper of ‘Wearside Jack’. In 1982 werd hij uiteindelijk opgepakt en bleek het te gaan om Peter William Sutcliffe. Hij had 13 vrouwen vermoord en 7 bijna dood achtergelaten. Het was een gebeurtenis die in Yorkshire veel opschudding en angst veroorzaakte.
Peter Robinson kan zich deze tijd nog heel goed herinneren. ‘Mijn moeder en zus waren erg bang om het huis uit te gaan. Eén van Sutcliffe’s slachtoffers werd in de buurt van de universiteit gevonden. Zelf had ik destijds een vriendin die daar woonde. Mijn vader is eens aangehouden toen hij mijn moeder wilde ophalen in Chapeltown. Daar had Sutcliffe eerder toegeslagen. De politie kwam bij mensen aan huis en controleerde alibi’s van mannen. Dit alles had uiteraard een grote impact. Later bleek ook dat de afstemming tussen de verschillende politiecorpsen niet goed was. Een leerschool voor de communicatie.
Peter Robinson doet geen onderzoek naar criminaliteit in Yorkshire. ‘Ik probeer te volgen wat er zoal gebeurt. Natuurlijk was ik ernstig geschokt door de gebeurtenissen in juli 2005 in Londen en de aanhouding van terroristen in Leeds. Mijn boeken gaan meestal meer over lokale en kleinere misdaden. Uiteraard is niemand immuun voor grote wereldgebeurtenissen en ik leg hiermee graag verbanden. Yorkshire heeft echter ook zijn eigen geschiedenis die voor mij interessant is. Zo vond ik het bijvoorbeeld heel leerzaam om me te verdiepen in de gebeurtenissen in Yorkshire tijdens de Tweede Wereldoorlog. (In a Dry Season – Verdronken verleden 2004). ‘
Banks gaat in 'Zondeval' (vertaald in 2007)een keer naar Toronto. Dat gaat niet weer gebeuren volgens de auteur. Dat moet je niet nog een keer willen. Ik vond het prettig om een keer over Canada te schrijven, maar ga dat niet weer doen omdat het niet geloofwaardig is.
Peter Robinson schrijft ondertussen aan zijn volgende verhaal over Alan Banks.
Aan het eind van het interview benadrukt hij dat ‘A Dedicated Man’ (Nachtlicht 2005) het eerste boek was dat hij over Banks schreef. Het is het minst gewelddadige, het meest ‘kleine’ en landelijke boek van de hele serie. ‘Ik heb een zwak voor dit boek, ook voor de karakters en Penny Cartwright komt terug in de vijftiende Banks ‘Strange Affair’. (Drijfzand 2005).’
(Ine Jacet voor Bruna)