Twitter Facebook Gastenboek

Lieneke Dijkzeul

De geur van regen is de titel van de derde misdaadroman van Lieneke Dijkzeul. Alweer een voltreffer!!!

Door: Ine Jacet


Allereerst de complimenten voor De geur van regen. Ik heb weer genoten van het boek. Het verhaal speelt zich af tijdens een hete zomer. De titel van je vorige boek is Koude lente. Is deze opvolging bewust gekozen?

Fijn dat je het boek kunt waarderen. Ja, ik heb gedacht dat het goed zou zijn in dit boek voor de zomer te kiezen, als logisch vervolg op Koude lente. De spanning die er tussen Vegter en Renée bestond, kun je niet eindeloos rekken. Een tweede, even belangrijke, overweging was dat het gedrag van mensen wordt beïnvloed door warmte. In Nederland zijn we niet ingesteld op extreme hitte. We passen min of meer ons dagritme aan, worden losser, maar zijn ook sneller geïrriteerd, opvliegender, minder rationeel. Een onweersbui en de afkoeling daarna wordt als een zuiverende ontlading ervaren. Dat paste prachtig bij de climax van het boek zoals ik die in mijn hoofd had.

In je boek speelt de hitte een belangrijke rol. Uiteindelijk gaat het gelukkig regenen. In hoeverre vind je beschrijving van weersomstandigheden belangrijk in je boeken?

Dat is alleen van belang als het werkelijk iets toevoegt aan de sfeer in een bepaalde passage, of, zoals nu, aan het hele verhaal. Onze stemming wordt erdoor beïnvloed, zoals door muziek. Vandaar ook dat Vegter zich daarmee probeert te ontspannen. Het genoegen voor mij zit in het feit dat dat klassieke muziek is. Ik hurk voor mijn cd-collectie en bedenk welke componist ik zou willen horen als ik in Vegters gemoedstoestand zou zijn.  

Op de omslag van De geur van regen staat ‘literaire thriller’. Wat vind je van de toevoeging ‘literair’? Is er misschien een andere benaming die je liever zou zien als aanduiding voor de misdaadromans die jij schrijft?  

Ik zou bijna zeggen: zucht, want eigenlijk begrijp ik de nu al zo lang durende commotie niet. What’s in a name? De aanduiding is ooit bedacht en uitgeverijen vonden het kennelijk iets toevoegen. Inmiddels is de term allang versleten, ook al omdat nu op zo ongeveer elke thriller staat dat die literair is. Anderzijds zou het voor thrillerauteurs binnen een fonds merkwaardig zijn als de een wel als literair zou worden aangeduid en de ander niet. Dat is een waterscheiding die tot oproer zou leiden. Wat mij betreft staat er alleen ‘thriller’ op mijn boeken. Het liefst zou ik geen enkele aanduiding hebben, zodat een boek ook zou worden opgepakt door de lezers die nu worden afgeschrikt door de kwalificatie op de cover. Een boek hoort immers te worden beoordeeld op zijn inhoud, en niet al bij voorbaat op zijn genre. Maar ik weet dat een genre-indeling voor het boekenvak onmisbaar is.

In een vorig interview zei je dat je grote bewondering had voor A Kiss before dying van  Ira Levin. In De geur van regen komt eveneens een ‘psychopaat’ voor. Zou je iets over hem willen vertellen?

Bij een psychopaat zie ik altijd meer een volslagen gek als in Silence of the lambs of De engeltjes van Horridus voor me. Natuurlijk is het begrip breder, maar waar ligt de grens? Bovendien hou ik niet zo van etiketten, want dan moet je binnen een kader gaan denken, en ik geloof in de oneindige variëteit van de menselijke geest. De dader in De geur van regen heeft zeker een afwijking, in de zin dat bij hem empathie niet is ingebouwd. Wat hem gevaarlijk maakt is dat hij dat gebrek cultiveert, omdat hij er zijn voordeel mee wil doen. Daarnaast is hij erg goed in het zichzelf wijsmaken dat zijn beweegredenen legitiem zijn. Al slaagt hij daar niet helemaal in, want af en toe schemert er nog vaag het besef doorheen dat hij bezig is datgene te vernietigen dat hem weleens het dierbaarst zou kunnen zijn. Misdaad betekent altijd verlies, ook voor de dader.

In mijn recensie heb ik geschreven dat het boek, naast het misdaadverhaal, ook gaat over verlies en omgaan met verlies. En dit op verschillende manieren. Ben je het hiermee eens?

Zeker ben ik het daarmee eens. In dit boek gaat het vooral om het verlies van een vorm van onschuld; het ervaren dat een ander mens bereid is jou oneindig kwaad te berokkenen zonder dat je daartoe aanleiding hebt gegeven. Dat is een enorme dreun. Normaal gesproken blijft het een theoretisch weten, en dan is het hanteerbaar. Bovendien, we verliezen allemaal, voortdurend, tussen geboorte en dood, maar geleidelijk. Als je dat niet wilt, hoef je daar niet over na te denken.
Vegters verlies is van een andere orde. Het is een verschrikkelijk maar gezond verdriet, en inmiddels beseft hij dat zelf ook. Wat betreft een van de andere hoofdpersonen: zij verliest behalve die onschuld ook de droom die ze zo zorgvuldig had opgebouwd. Ze moet inzien dat ze zichzelf heeft bedrogen. In zekere zin betekent dat tegelijkertijd winst, omdat ze sterker blijkt dan ze wist, maar dat op deze manier te moeten ontdekken, is wrang.

De geur van regen is een whydunnit en geen whodunnit. Paul Vegter lost niet zomaar even de moorden in jouw boeken op. Waarom heb je hiervoor gekozen?

Het ‘waarom’ is veel boeiender dan het ‘wie’. Mensen overschrijden grenzen waarvan wij denken dat we dat nooit zullen doen, en ze hebben daar hun (drog)redenen voor. Het is aan de schrijver om dat geloofwaardig te maken. Als je je alleen bezighoudt met het ’wie’, belemmert dat het je verdiepen in de dader, terwijl hij de meest interessante persoon is. Het betekent dat je veel meer volgens de logica van opsporingsmethoden moet denken. Dan kun je beter een sudoku gaan oplossen, en daar ben ik niet sterk in. Wat ik wil, is beschrijven hoe levens met elkaar verweven kunnen raken als gevolg van misdaad, en de chaos die dat teweegbrengt. Niet alleen bij dader en slachtoffer, maar ook bij iemand als Vegter die er beroepshalve bij betrokken is.

Paul Vegter ontwikkelt zich gedurende de drie romans. Wil je hierover iets meer vertellen?

Paul Vegter is een vijftiger die zijn zaakjes op orde dacht te hebben. Carrière gemaakt, mooi huis, kind gelukt, goed huwelijk. Door de dood van zijn vrouw valt de bodem uit zijn bestaan en heeft hij plotseling een toekomst voor zich waarmee hij geen raad weet en die hij niet wenste. Hij moet een flexibiliteit tonen die hem, gezien zijn leeftijd, moeilijk valt. Toch, na een kleine twee jaar, begint het te slijten, ook omdat ons geheugen daarin barmhartig is. Herinneringen vervagen, waardoor verdriet langzaamaan wordt uitgewist. In zichzelf is dat een nieuwe reden voor droefheid, daar is hij zich van bewust, maar ook hij is maar een mens, en bovendien moet hij verder. Het gaat dus beter met hem, maar het is een groot litteken, dat kwetsbaar zal blijven en een hindernis is bij het aangaan van een nieuwe relatie.

Wat vond je het moeilijkste onderdeel bij het schrijven van dit boek?

Er was de technische kwestie van de chronologie; wie doet wat wanneer. Dat moet blijven kloppen, en hoewel ik gruw van schema’s omdat die intuïtie in de weg zitten, heb ik nu aantekening gemaakt van tijdstippen waarop gebeurtenissen plaatsvonden. Daarnaast was er de vraag of ik de moord moest beschrijven, maar het voelde niet goed. Ook na drie versies bleef het goedkoop en leek het op het verkeerde effectbejag. Bovendien scheen het de vaart eerder te remmen dan te genereren. En dat allemaal terwijl ik ook nog eens een hekel heb aan te bloederige details. Gelukkig diende zich ten slotte als vanzelf de oplossing aan in de vorm van een terugblik, die ik zo compact mogelijk heb gehouden.
 
Je bent een vrouw en hebt gekozen voor een mannelijk hoofdpersoon. Ik vind dat je boeken zich onderscheiden van sommige vrouwelijke Nederlandse thrillerauteurs die vooral lijken te koersen op een vrouwelijk leespubliek. Er bestaat zelfs de aanduiding ‘vrouwenthrillers’.  Wat vind je van deze ontwikkeling? Welk publiek hoop jij te bereiken?

Ik wil graag, en heb inmiddels ook, een gemengd lezerspubliek, al weet ik dat mannen minder lezen dan vrouwen. Maar dat hoeft niet te betekenen dat je dan ook ‘voor vrouwen’ moet gaan schrijven, vooral niet als dat ontaardt in het beschrijven van typische vrouwendingen als make-up of kleren. Daar zijn de damesbladen voor. Het is wat mij betreft onnodige bladvulling, niet interessant om te lezen, niet interessant om over te schrijven. Ik wil graag sober schrijven, veel aan de lezer overlaten, ook omdat uitleg onderschatting van die lezer inhoudt. Uitleg laat bovendien het verhaal stokken en verstoort het metrum. Die soberheid vergt zorgvuldig lezen, maar kan soms zelfs bijna poëtisch zijn, en dat is ook wat ik nastreef, al klinkt dat paradoxaal met betrekking tot een thriller. Een andere reden is dat vrouwelijke lezers geen problemen hebben met een mannelijke hoofdpersoon. Omgekeerd werkt dat veel minder goed. Maar belangrijker is dat de spanning die een mannelijke hoofdpersoon bij mij als schrijver oproept, me scherp houdt. Mannen hebben een andere denktrant, zijn pragmatischer en rationeler en hebben geleerd hun gevoelens te verbergen. Je kunt laten zien dat die gevoelens er wel degelijk zijn, maar dat ze er dikwijls onhandig mee omgaan. Mannen zijn boeiende wezens, vooral voor een vrouw.
 
Gaan we nog meer van Paul Vegter en zijn collega’s horen?

Dat hoop ik zeker! Er speelt een vaag idee door mijn hoofd, maar daarover vertellen is als proberen water in je hand te vervoeren. Ik begrijp dat Vegter geen twintig boeken lang vers zal blijven, maar ik ben aan hem gehecht geraakt, en ik vertrouw erop dat ik tijdig zal voelen dat zijn houdbaarheidsdatum nadert. Mocht zich een idee voordoen waarbij ik hem niet kan gebruiken, dan leg ik hem zolang in de koeling.

Hoe gaat het eigenlijk met de export van jouw misdaadromans. Ik weet dat het voor Nederlandse auteurs moeilijk is om een buitenlandse markt te veroveren. Worden jouw boeken in het buitenland aangeboden? 

Van mijn jeugdboeken is een aantal in diverse talen vertaald, zelfs verschijnen er volgend jaar een Koreaanse en een Portugese vertaling van Aan de bal, dat ook zal worden verfilmd. De thrillers worden uiteraard aangeboden op bijvoorbeeld de Frankfurter Buchmesse. Misschien dat, nu het er drie zijn die een serie genoemd mogen worden, er interesse ontstaat. Wat daarbij zou kunnen helpen is dat er plannen zijn voor een tv-serie, gebaseerd op Vegter. Al kan ik daarover nu weinig zeggen, omdat die plannen nog in een embryonaal stadium verkeren.

Dit is je derde misdaadroman. Schrijf je op dit moment ook nog kinderboeken?  Of heb je hiervoor plannen?

Ik heb, en met ontzettend veel plezier, net een verhalenbundel geschreven voor kleuters, als afgeleide van de televisieserie Koekeloere, waarvoor ik al jaren de scenario’s en liedjes schrijf. Dat boek verschijnt in september. Vorig jaar heb ik een kleutermusical geschreven, gebaseerd op het programma Het Zandkasteel, die komend seizoen opnieuw in de theaters zal spelen. Mij is verteld dat er een tweede musical zou moeten komen. Daar kan ik me op verheugen; kinderen zijn een heerlijk publiek en zijn bewakers van de zuiverheid. Voor een boek voor de oudere jeugd zijn er op dit moment geen plannen.

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Koude lente
 
 
 
 
 
 
 

Links:
De site van de schrijfster
Recensie : De geur van regen
Recensie: Koude lente
Interview uit 2007

Uitgeverij Ambo Anthos stelde 5 exemplaren van De geur van regen beschikbaar voor verloting. De inzendtermijn is inmiddels voorbij, de winnaars zijn bekend.

R. v.d. Konijnenberg - Haarlem.
N. Rutten - Eindhoven
A. Honings – Oosthuizen
I. Nota – Heemskerk
I. Brinkhuis – Doetinchem.