Misdaadromans

In 2003 verscheen 'Noorderveen' van de IJslandse auteur Arnaldur Indriðason in Nederlandse vertaling. Het was het begin van de doorbraak van deze IJslandse schrijver in Nederland. Maar ook elders ter wereld was dit boek een groot succes. Daarna volgden andere titels: Moordkuil, Engelenstem, Koudegof en Maandagskinderen. Met Moordkuil won Indriðason de ' Golden Dagger 2005'. In april 2007 was de auteur in Nederland voor interviews over zijn nieuwste boek - Winternacht en een Meet en Greet met liefhebbers van zijn werk. In al zijn boeken speelt Erlendur Sveinsson - een beschouwende en gedreven politieman een belangrijke rol. Tijd voor een interview....

Winternacht.

Door: Ine Jacet (vertaling Martin Jansen in de Wal, foto's : Woordenaar)

Toen ik Winternacht las, trof me opnieuw de melancholieke sfeer van uw boek. Naast het oplossen van een moord door Erlendur en zijn team raakt u de lezer ook emotioneel. Vindt u dit belangrijk in een misdaadroman?

Ja, dat vind ik, omdat Erlendur de enige constante factor in mijn boeken is, en omdat ik zijn manier van denken belangrijk vind. Je leert een politieman in een boek niet altijd evengoed kennen: zijn privé-leven, zijn problemen en zijn verdriet. Het zijn vaak dezelfde dingen waarmee hij als politieman wordt geconfronteerd, dezelfde problemen die hij moet oplossen. Ik denk dat hij iemand is met wie je je goed kunt identificeren, of je nu in IJsland of in Nederland woont. Hij heeft karaktertrekken die je overal ter wereld terugvindt, maar daarnaast is hij een echte IJslander, die heel begaan is met de geschiedenis van zijn geboorteland. Het is dankzij hem en zijn manier van denken dat je allerlei dingen over IJsland ontdekt die je anders misschien nooit te weten zou komen.

In uw boek snijdt u de thematiek aan van bijvoorbeeld mensen uit Thailand, die in IJsland een nieuwe bestaan willen opbouwen, met alle problemen van dien. Is immigratie op dit moment een probleem in IJsland?

Nee, het is niet echt een probleem, maar het is wel iets wat we ons bewust moeten zijn en waarmee we aan het werk moeten. De IJslandse economie is in het afgelopen decennium voortdurend gegroeid met als gevolg dat we een beroep hebben moeten doen op buitenlandse werknemers. Het merendeel hiervan komt uit Polen. We proberen zelf te leren hoe we hiermee moeten omgaan, en deze mensen te helpen een deel van onze samenleving te worden, vooral door de taal te leren, zodat ze niet in een isolement raken.

Vindt u IJsland een open samenleving?

Ja, dat vind ik wel, net zoals elke andere vrije democratie. Een goed voorbeeld daarvan zijn de media, die heel actief, sprankelend en kritisch zijn, en de publieke discussies over bestaande en eventuele toekomstige problemen.

Wat vindt u op dit moment het grootste probleem op IJsland?

Tja, ik ben geen deskundige als het om de problemen van IJsland gaat. We doen het best goed, denk ik. We proberen de zaken zo veel mogelijk in evenwicht te houden, gebruik te maken van onze natuurlijke bronnen zonder te veel schade aan te richten, en op te passen voor overbevissing en de opwarming van de aarde.

U verwerkt diverse actuele thema’s in uw boek Winternacht. Bijvoorbeeld de onmacht van sommige ouders t.a.v. de opvoeding van kinderen. Wat vindt u op dit moment het grootste probleem m.b.t. de opvoeding van kinderen?

In al mijn boeken is er één ding waar ik veel nadruk op leg: de zorg voor je kinderen. Volgens mij besteden mensen tegenwoordig steeds minder tijd aan de opvoeding van hun kinderen, met ze te praten, bij ze te zijn en ervoor te zorgen dat het goed met ze gaat. Kinderen zouden thuis warmte en geborgenheid moeten kunnen vinden, maar het gaat zo vaak fout en dan worden ze deelgenoot van ruzies, scheidingen en opgebroken gezinnen.

Wat zijn de punten waar u zich zorgen om maakt als het gaat over de opvoeding van kinderen in de huidige tijd?

Dat ze veel te veel binnen zitten, achter de tv, achter de computer en op het internet. Trek meer tijd uit voor je kinderen. Ga een potje met ze voetballen of zoiets. Ik heb geen idee wat de 21ste eeuw ons gaat brengen, maar al te vredig ziet de toekomst er helaas niet uit.

Een ander maatschappelijk verschijnsel dat u aansnijdt is het feit dat mensen en kinderen steeds dikker worden. Dit speelt in Nederland. Speelt dit ook op IJsland?

Ik denk dat het in de hele westerse wereld speelt. Het is hier nog niet echt een serieus probleem, hoewel we wel op weg zijn om een fastfoodsamenleving te worden (Erlendur haat fastfood, trouwens; hij zou nooit naar een McDonalds gaan of een pizza bestellen). Het maakt deel uit van een nieuwe manier van leven waarin er steeds minder tijd is voor dingen die belangrijk zijn. Alles moet snel en we drinken suikerhoudende frisdrank in plaats van water, en eten hamburgers, diepvrieskip, snacks en snoep. Maar ik denk dat mensen het zich meer bewust zijn dan voorheen, en dat ze - sommigen althans - proberen te voorkomen dat iedereen moddervet wordt.
 
Erlendur heeft een vriendin. Eva Lind praat over ‘die vrouw’. Ze is jaloers en voelt zich tekort gedaan. Ze herinnert haar vader voortdurend aan wat zij vroeger niet van hem heeft gehad. Kun je dit als ouder ooit goedmaken?
  
Dat valt in Erlendurs geval niet mee, want hij heeft zijn kinderen in het verleden weinig aandacht gegeven, wat hij zich goed bewust is, en hij weet ook dat Eva Lind een bijzonder geval is. Ik heb geen oplossingen en ik weet niet hoe je een goede ouder moet zijn, behalve dat je kinderen liefde en begrip moet tonen en niet te hard over ze moet oordelen. En als je denkt dat je hun meer kunt geven, zoals Erlendur, moet je dat doen.

In Nederland is Vetrarborgin nu in vertaling verschenen als Winternacht. Welke boeken gaan nog volgen in de serie met Erlendur? Schrijft u momenteel aan een nieuw boek?

Ja, er zullen zeker nog een paar boeken met Erlendur komen. Maar ik weet nog niet hoeveel. Ik ben met een boek bezig dat begin november van dit jaar in IJsland zal verschijnen. Ik heb er nog geen titel voor en wil er liever niet te veel over zeggen, alleen dat het een heel griezelig verhaal gaat worden.