Twitter Facebook Gastenboek

Sarah Diamond over meiden.

Een interview naar aanleiding van 'De strandweg'. Een boek over tienermeiden en hun meedogenloze oordeel.

Automutilatie.

Sarah Diamond werd geboren in 1976 en op haar vierentwintigste verscheen haar debuut  ‘De strandweg’. Dit boek werd door de pers goed ontvangen en ze bereikte zelfs de shortlist van de Barry Award voor de Beste Britse Misdaadroman. Nadien heeft ze nog drie andere boeken geschreven.
Hoe kijkt Sarah Diamond anno 2006 terug op haar debuut? Wat vindt ze van de personages? Het verhaal? Hoe kijkt ze naar pubermeisjes, hun problemen en hun kwetsbaarheid? En heeft ze een verklaring voor de automutilatie van een van haar hoofdpersonen. 
Tijd voor een terugblik en een interview….
 
Uw debuut ‘De strandweg’ hebt u geschreven in 2000. Hoe kijkt u nu, anno 2006, terug op uw eerste boek?

Een raar idee dat dit boek alweer 6 jaar geleden is verschenen! Enerzijds lijkt het heel lang geleden, anderzijds lijkt het alsof ik het vorige week heb geschreven. Een beetje een cliché, maar zo voelt het wel. Naar aanleiding van het opnieuw uitgeven in Nederland heb ik voor het eerst in 4 jaar ‘De strandweg’ herlezen en tot mijn verbazing kon ik me hele stukken tekst nog letterlijk herinneren. Ik kijk er met veel plezier op terug en dit boek zal altijd heel speciaal blijven omdat het mijn debuut was.

In een interview las ik dat u uw eigen jeugd, puberteit en adolescentie een vreselijke periode vond. Hebben deze ervaringen u geïnspireerd bij het schrijven van ‘De strandweg’?

Dat kun je wel zeggen! Het is het meest autobiografische boek dat ik geschreven heb of zal schrijven. Het verhaal is fictie, maar de achtergrond, de omgeving en de mensen zijn ontleend aan mijn ervaringen. Zo vertonen bijvoorbeeld de valse schoolmeiden in ‘De strandweg’ een opmerkelijke gelijkenis met bepaalde meisjes die ik tijdens mijn - niet bepaald gelukkige - tienerjaren op school tegenkwam. Ik ben, net als Jane, op een lastige leeftijd van school veranderd met als gevolg dat ik heel erg gepest werd. Mijn positie in de hiërarchie op de middelbare school was vergelijkbaar met de lijdende heldinnen in de films  ‘Carrie’ of ‘Welcome to the Dollhouse’. Hierbij vergeleken zijn de ‘ups en down’ in een volwassen leven ‘peanuts’. De ergste belastingaanslag die ik ooit gehad heb, valt in het niet bij sommige van deze herinneringen. Voor het grootste deel heb ik de meiden die hiervoor verantwoordelijk waren hun gedrag vergeven, maar ergens is er nog steeds een spoor van rancune waardoor ik zou wensen dat ze momenteel ergens een baantje hebben bij een hamburgerketen of dat ze in een openbaar toilet werken. Trouwens, het stadje in het boek Underlyme heet in werkelijkheid Weymouth, een kustplaatsje in Dorset. Daar ben ik opgegroeid en daar heb ik tot mijn achttiende gewoond. Een mooie plaats, zeker een bezoek waard.

In ‘De strandweg’ vertelt u het verhaal van twee meisjes in de puberteit. De hoofdpersonen heten Bev en Jane. Bev is een knappe tiener en Jane is haar tegenpool. Ze is niet mooi en komt moeilijk in contact met leeftijdgenoten. Waarom hebt u gekozen voor deze tegenstelling?

Ik vond de contrasten tussen Jane en Beverley interessant en heb ze opzettelijk zo groot mogelijk gemaakt om de spanning en het drama van hun merkwaardige vriendschap te benadrukken. Aan de ene kant heb je het meisje dat iedereen graag zou willen zijn en aan de andere kant het meisje waarmee je voor geen goud zou willen ruilen. Dat zijn twee heel verschillende werelden en in de normale wereld zou Bev helemaal niks te maken willen hebben met Jane. Jane verafgoodt Bev als was ze een model of een popidool. Vanaf het moment dat Bev Jane toelaat in haar wereld breidt het kleine idolatie- vlammetje zich uit tot een laaiend vuur. Jane verandert binnen de kortste keren in een echte stalker en iedereen weet dat dat beangstigend is.  

Met welk meisje voelt u de meeste verwantschap. Op welk meisje lijkt u het meest?

Dat is ongetwijfeld Jane. Het was voor mij ontzettend moeilijk om van Bev een enigszins sympathieke hoofdpersoon te maken. Met mijn eigen ervaringen – die destijds nog vrij vers in mijn geheugen lagen -  vond ik het erg lastig om in de huid van dat rijke en enorm populaire prinsesje te kruipen. Mijn ervaringen waren dat dergelijke meisjes of vreselijk dom waren of het waren echte krengen. Na veel schrappen, herschrijven en met een paar goede redactionele adviezen is het me gelukt om in de huid van Bev te kruipen en te ontdekken hoe ze in elkaar steekt. Daarna was ik verbaasd dat ik haar eigenlijk wel sympathiek vond. (hoewel ik niet zeker weet of dat ook het geval zou zijn als ik haar op mijn vijftiende ontmoet had).
Maar Jane heeft mijn voorkeur omdat ik me met haar het meest kan identificeren. Ik voel sympathie voor haar en dat heeft te maken met mijn eigen achtergrond. Ik was het enige kind van een arme alleenstaande moeder met psychische problemen. En op school was het ook vreselijk. Dat maakt dat ik snel sympathie voel voor mensen met een vergelijkbare achtergrond.

Bev is erg mooi, maar het lijkt alsof ze niet kan genieten van haar schoonheid. Dat zie je vaker bij meisjes in de puberteit. Het lijkt alsof hun zelfbeeld niet klopt. Bent u het daarmee eens?

Veel tienermeisjes hebben problemen met hun uiterlijk. Dat heeft veel te maken met het vernietigende oordeel van meisjes over het uiterlijk van leeftijdgenoten. Tijdens de vroege tienerjaren wordt dit type oordelen direct, onverholen en openlijk uitgesproken. Ze zeggen dan gemakkelijk: ‘Je bent dik, stom, lelijk of wat zie je er raar uit’. En iedereen vindt dit soort uitspraken in een schoolklas normaal. Nergens anders in de samenleving kun je dit maken! Ik was zelf vaak het lijdend voorwerp en tot op de dag van vandaag mijd ik festiviteiten waar grote groepen vrouwen aanwezig zijn. Spiegels, make-up en grote groepen meisjes, ik kan er slecht tegen en ze herinneren me nog altijd aan ervaringen die ik graag zou vergeten.
Maar Bev is toch wel anders. Zij is nooit beoordeeld door de meisjes van de modepolitie op school. Ze had ook geen reden bang te zijn om zich te verkleden of make-up aan te brengen in het bijzijn van anderen. Ze heeft een ideaal uiterlijk, dat weet zijzelf en de andere meisjes weten dat ook. Voor haar is het niets bijzonder dat ze er zo fantastisch uitziet. Ze ziet het als een vanzelfsprekendheid zoals het voor anderen vanzelfsprekend is dat ze kunnen lopen of een huis hebben. Uiteraard is het vreselijk als dit verandert, maar op zichzelf zijn het geen bronnen van geluk.

Jane verwondt zichzelf door in haar arm te kerven. Kunt u verklaren waarom ze dit doet? Is de fysieke pijn misschien beter te verdragen dan de psychische?

Zelf heb ik geen ervaring met zelfverwonding. Een goede vriendin van mij wel. De scène waarin Jane haar toegetakelde arm laat zien aan Bev is overigens waar gebeurd. Door mijn vriendin ben ik beter gaan begrijpen waarom iemand zoiets doet. Ik denk dat dit gedrag overeenkomt met elk soort destructief overlevingsmechanisme, te veel drinken, drugsverslaving of eetverslaving. Je richt je op iets anders in een poging iets te verstoppen waar je bang voor bent of niet onder ogen wilt zien. 

Bij Jane is sprake van een zeer ongelukkige jeugd en ze heeft nooit ervaren wat het betekent  dat ‘je er mag zijn’. Denkt u dat dit een verklaring is voor haar zelfverwondend gedrag? Of heeft het ook te maken met persoonlijkheid of karakter.

Ik denk, dat in het geval van Jane, haar zelfverwondend gedrag en andere problemen voor 70% toe te schrijven zijn aan haar opvoeding en voor 30% aan haar karakter. Haar intense zelfhaat, onzekerheid en labiliteit zijn het antwoord op hoe er met haar omgegaan is. Ik denk niet dat haar gedrag aangeboren is zoals een erfelijke ziekte. Het is in haar gekerfd als een litteken. Stel dat ze was opgegroeid in een liefdevol en aardig gezin, dan zou ze beter in balans zijn. Misschien zou ze dan maar een beetje onzeker en  beïnvloedbaar zijn.  
Van de andere kant zou een kind dat van nature zelfvertrouwen heeft en spontaan is  misschien snel volwassen zijn en een beetje angstig in plaats van de eeuwige zondebok. Toch vermoed ik dat ook zo’n meisje getraumatiseerd zou zijn, weliswaar op een andere manier.
Ik denk dat een dergelijk trauma altijd invloed heeft op de ontwikkeling. Het is onbegrijpelijk hoe ernstig kwaadwillende ouders hun kinderen voor altijd kunnen beschadigen. Als je een hond wilt uit een dierenasiel moet je bewijzen dat je fatsoenlijk voor het dier kunt zorgen en dat je op de hoogte bent van de verantwoordelijkheden die hierbij horen, terwijl elke disfunctionele en scheldende gek die een kind wil er gewoon een kan nemen!

Automutilatie schijnt meer bij meisjes dan bij jongens voor te komen. Hebt u hiervoor een verklaring?

Ik denk dat het inderdaad meer bij meisjes voorkomt. Een verklaring is dat jongens, die boos, gefrustreerd of gekwetst zijn dit afreageren op anderen. Dus niet op zichzelf. Meisjes onderdrukken deze gevoelens, ze worden geïnternaliseerd en uiteindelijk worden ze zelf slachtoffer. Jongens zijn eerder geneigd de schuldvraag bij een ander of bij de wereld te leggen, terwijl meisjes denken dat ze het aan zichzelf te wijten hebben. 

Waarom zijn tienermeisjes zo meedogenloos in hun oordeel over meisjes die niet voldoen aan de norm? Hebt u daarvoor een verklaring?

Ik denk dat er jongens zijn die een gemene inslag hebben. Ook behoorlijk wat meiden trouwens. Jongens hebben meer uitlaatkleppen of ze kunnen hun gevoelens kanaliseren door bijvoorbeeld relatief gezonde activiteiten als rugby en boksen. Zo zijn er allerlei uitlaatkleppen die ervoor zorgen dat ze hun frustraties kwijt kunnen. 
Meisjes daarentegen worden niet geacht deel te nemen aan dit type activiteiten. Dat geldt zeker voor de meisjes van wie verwacht wordt dat ze lief, mooi en aardig zijn (en de potentiële slachtoffers zijn dit vaak). Zij zullen hun frustraties niet afreageren door rugby of een vergelijkbare sport te beoefenen. Wel zie je het verschijnsel dat ze machtsspelletjes gaan spelen, gaan negeren of sadistische psychologische pesterijen uithalen die veel destructiever zijn dan een klap in het gezicht. Dat zie je ook in een bekende film getiteld ‘Mean Girls’. Daaruit blijkt dat onderling pestgedrag van meisjes veel meer schade berokkent dan onderling pestgedrag van jongens.