Twitter Facebook Gastenboek

Hans Knegtmans

In de serie – de wereld achter het spannende boek – een interview met Hans Knegtmans, een ervaren recensent die o.a. misdaadromans bespreekt voor VN en Het Parool.

Hans Knegtmans is recensent bij de VN Detective & Thrillergids en voor Het Parool. Daarnaast recenseert hij films. Ook maakte hij drie keer deel uit van de jury die de Gouden Strop - de prijs voor de beste Nederlandstalige misdaadroman - uitreikte. Het meest recent was dat in 2006. In de jaren dat hij jurylid was, ging de Strop respectievelijk naar : De derde persoon (René Appel), Playback (Chris Rippen) en De macht van Meneer Miller (Charles den Tex).

Ik ben ervan overtuigd dat binnenkort heel veel jong talent aan de poort staat te rammelen  

Door: Ine Jacet

Hans. Misschien wil je jezelf eerst even voorstellen?
Sociaal psycholoog, thrillerrecensent (Parool en VN Detective & Thrillergids) en filmrecensent (internetmagazine De leunstoel en Skrien).

Je werkt bij de Universiteit van Leiden als sociaal psycholoog en bent gepromoveerd. Wat zijn interessante aspecten van een misdaadroman voor een sociaal psycholoog?
Sociale psychologie beschrijft hoe mensen denken, voelen en doen met betrekking tot hun sociale wereld. Dat is dus bijna alles wat je zou kunnen bedenken. Van het ontstaan van stereotypen tot het gevoel van gêne als je iemand voorliegt. Daarom heb ik een sterke voorliefde voor thrillers die over herkenbare personages gaan in een herkenbare omgeving. En omgekeerd loop ik niet snel warm voor thrillers over seriemoordenaars die hun slachtoffer ritueel verminken, of een held die slechts drie dagen heeft om de wereld van de ondergang te redden, of een knappe kop die een Dan Brown-achtige ontdekking doet.  

Aan welk begrip geeft  jij de voorkeur? Misdaadromans, thrillers, spannend boek enz….
Het maakt me niet zo veel uit: elke omschrijving zet boeken buitenspel die wel tot het genre behoren of zouden moeten behoren.

Wat vind jij een noodzakelijk en volstrekt onmisbaar onderdeel van een misdaadroman?
Geloofwaardige hoofdpersonen, spannende intrige, doordacht en ‘swingend’ taalgebruik. Humor is ook nooit weg.

Je bent o.a. recensent bij de Vrij Nederland Detective & Thrillergids. Wanneer heb je je eerste recensie geschreven? Hoe stond de misdaadroman er in die tijd voor?
Thrillerauteur Theo Capel begon in 1981 met de uitgave in eigen beheer van een vakblad over spannende boeken, Thrillers & Detectives. Hij rekruteerde een aantal bevriende liefhebbers van het genre van wie hij wist dat ze konden denken en schrijven. In 1987 werd ik professional, toen ik Bert Vuijsje opvolgde als thrillerrecensent van Intermagazine. Daarna recenseerde  ik voor De Volkskrant en HP/De Tijd. Sinds 2003 schrijf ik stukjes voor Het Parool en de VN Detective & Thrillergids.    

De misdaadroman werd nooit beter verkocht dan nu. Wanneer is volgens jou die opmars echt begonnen? Heb je hiervoor een verklaring?
Lezen is de laatste jaren in de mode geraakt. De boekenwereld heeft ontdekt dat er oneindig veel doelgroepen zijn van mensen met een speciale belangstelling: gezond leven, slank worden, de werking van het geheugen, ‘psychologische’ zelfredzaamheid, columns van Youp en Mart en verder van iedereen die wel eens op de tv is geweest, tientallen sportboeken per jaar. Ook het thrillergenre wordt voortgestuwd in de vaart der volkeren.

Welke trends zie jij de laatste jaren voorbij komen op het gebied van de thriller? Zou je enkele positieve en enkele negatieve aspecten kunnen noemen?
De damesroman (Saskia Noort en co), de quasi-wetenschappelijke onzinroman (Brown en co). Positief is natuurlijk de enorm toegenomen lezersschare. Een klein deel van hen zal hopelijk ook eens een serieuze thriller proberen. Het nadeel van die populariteit is dat het begrip ‘literatuur’ door die genreverbreding en het gebruik van de misleidende aanduiding  ‘literaire thriller’ is gedevalueerd. Vroeger hadden mensen al de grootste moeite om uit te leggen wat een boek ‘literair’ maakte, maar tegenwoordig is de spraakverwarring compleet. Zelfs misdaadauteurs maken tijdens discussies over hun vak de denkfout, thrillers te onderscheiden van ‘de literaire roman’. En dan vinden ze het vreemd dat bijvoorbeeld het fonds voor de letteren dat ook doet.

Er worden tegenwoordig erg veel misdaadromans op de markt gebracht. Wat vind je van deze ontwikkeling?
Iemand die leest kan niet tegelijkertijd een kraak zetten, oudjes lastigvallen, zijn geld verspillen aan belspelletjes of voetbalsupporters van de tegenpartij molesteren. Lezende mensen doen in de regel niemand kwaad, al zijn er natuurlijk bekende voorbeelden van boeken die de lezer op verkeerde ideeën kunnen brengen.

Wie zijn jouw favoriete schrijvers en waarom?
Michael Connelly, Michael Collins, Peter Temple, Lee Child, Robert Ferrigno, James Lee Burke, John Le Carré, George Pelecanos, Peter Robinson, William Lashner, Don Winslow, Ruth Rendell, Elizabeth Rigby en Susanna Jones. In Nederland Elvin Post, Peter de Zwaan, Charles den Tex, Felix Thijssen. Verder Donald E. Westlake (wiens taalgebruik zo persoonlijk is dat hij helaas niet vertaald kan worden) en overleden grootheden als Raymond Chandler en Ross Macdonald.

Sommige mensen lezen graag werk met een seriepersonage omdat ze dan een ontwikkeling kunnen volgen. Geldt dat ook voor jou?
Ja,  bij sommige bovengenoemde auteurs is die ontwikkeling van het personage goed zichtbaar en daarom maakt hij de serie ook interessant. Chief inspector Alan Banks (van Peter Robinson), psycholoog Alex Delaware (Jonathan Kellerman), of Jack Reacher (Lee Child). Maar andere seriepersonages blijven toch steeds hun vertrouwde zelf. Bij Harry Bosch (Michael Connelly) zie ik weinig persoonlijke groei. Gelukkig maar!  

Welke schrijver of schrijfster vind je een grote belofte voor de toekomst?
Ik had grote bewondering voor het debuut Teerbemind van Gillian Flynn. Maar zij is natuurlijk de enige niet. Ik ben ervan overtuigd dat binnenkort heel veel jong talent waar ik nog niet aan toe ben gekomen  - met name omdat ik voor Het Parool en de VN gids alleen schrijvers mag bespreken die ook in vertaling zijn verschenen - aan de poort staat te rammelen.  

De VN thrillergids staat bekend als een strenge gids. Deel jij deze mening?
VN  lijkt streng, maar dat komt alleen door het contrast met minder professionele tijdschriften of internetsites. Fans van boeken, films, muziek en andere cultuurgenres hebben nu eenmaal de neiging om hun hobby weinig kritisch te benaderen. Uitgevers zijn zielsgelukkig met www.crimezone.nl omdat daar altijd wel iets positiefs over een boek uit hun fonds staat geschreven. Daarnaast hebben professionele recensenten meer auteurs gelezen die nu niet meer te krijgen zijn, en beschikken ze daardoor over een breder referentiekader.

Kun je bij benadering aangeven (of misschien wel heel concreet) hoe vaak jij 5 sterren hebt toegekend aan een misdaadroman?
Een keer of zes, zeven. Ik heb de auteurs al bij mijn favorieten genoemd. En Dennis Lehane, voor zijn fantastische Shutter Island.

In een interview met Anne Versloot in 2004 zei zij dat de recensenten van VN  in januari van een jaar beginnen te lezen. Zijn jullie inmiddels begonnen? Hoeveel boeken lees jij zo pakweg vanaf januari?
Ik begin al in de zomer, omdat ik anders  ingestort ben voordat ik door mijn stapeltje heen ben. Ik kan dat ook doen, omdat ik van Engelstalige thrillers als het even kan de oorspronkelijke editie lees. Dit jaar heb ik voor de gids zo’n 45 titels ‘in mijn portefeuille’.