Twitter Facebook Gastenboek

Andrea Maria Schenkel

In 2007 verscheen 'Blik op het duister 'van de Duitse auteur Andrea Maria Schenkel. In eigen land kreeg ze voor deze titel meerdere prijzen.

Geen politiemensen, wel gebeden

Door: Ine Jacet (25-11-2007)

Andrea Maria Schenkel – Het begin

In mei 2004 schreef Andrea Maria Schenkel (1962 - Regensburg) de eerste woorden van haar boek Tannöd, dat in 2007 bij uitgeverij Signatuur is verschenen onder de titel Blik op het duister. Op dat moment - in 2004 - had ze nog geen idee dat ze een succesvol auteur zou worden. Ze beschouwde schrijven als een hobby.
Maar toen het manuscript na zes maanden af was, stuurde ze het naar verschillende uitgeverijen. Geen interesse. Van een uitgever kreeg ze een aantal tips: bij een goede misdaadroman hoort een speurder. Een thriller moet een goede plot hebben, spannende personages en humor. Met andere woorden: dit alles is niet van toepassing op jouw manuscript.
Tot op een dag een kleine uitgeverij in Hamburg - Nautilus - met goed nieuws voor de auteur kwam. Zij wilden het boek in een kleine oplage op de markt brengen. 
Het boek verscheen in 2006 en aanvankelijk gebeurde er niet veel. Maar in de loop van de tijd, mede door een tv-uitzending, vloog Tannöd de winkels uit. Niet alleen de lezers uitten hun waardering, ook de recensies in toonaangevende kranten en tijdschriften waren lovend. Tannöd was lange tijd het best verkochte boek in Duitsland. 
Wie is deze auteur die vanuit het niets Duitsland wist te veroveren?
Andrea Maria Schenkel woont met haar man en drie kinderen in een onbekend Duits dorpje met de naam Pollenried. Haar man heeft een praktijk als arts, zij assisteert regelmatig. Daarnaast is ze moeder en huisvrouw, zoals ze zelf zegt. Een bestaan waar ze tevreden mee was. Het weerhield haar er echter niet van om in haar vrije tijd - met name in de avonden - te schrijven. Dat deed ze als kind al graag, toen ze ook altijd gretig luisterde naar de verhalen uit het verre verleden, die haar grootmoeder haar vertelde. Het succes van haar eerste boek werd compleet toen ze in 2007 met meerdere Duitse prijzen werd onderscheiden. De Friedrich-Glauser-Preis, de Corine-Leserpreis en de Deutsche Krimi Preis 2007. Een opmerkelijk resultaat voor een debutante.

Blik op het duister (Tannöd) en plagiaat

Waar gaat het boek Blik op het duister over en wat was de aanleiding om dit werk te gaan schrijven? Andrea Maria Schenkel las in een tijdschrift over een waar gebeurd verhaal en raakte geïnteresseerd.

In de nacht van 31 maart op 1 april 1922 werden alle bewoners van een afgelegen boerderij in Beieren vermoord. In totaal ging het om zes mensen, waaronder twee kinderen. Het waren bloederige moorden, de schedels van de slachtoffers waren ingeslagen. Het dorpje waar dit alles plaatsvond heette Hinterkaifeck. De moordenaar werd nooit gearresteerd en het verhaal bleef mede hierdoor de gemoederen bezig houden. De moorden prikkelden de fantasie van velen, met als resultaat dat er boeken, toneelstukken en films verschenen.

De lijkkisten met onderaan een afbeelding van de hoeve in Hinterkaifeck

Ook de Duitse journalist - Peter Leuschner - uit München schreef een boek. Na jarenlange research publiceerde hij in 1987 Der Mordfall Hinterkaifeck- Deutschlands geheimnisvollster Mordfall. Tien jaar later publiceerde hij een ander non-fictie boek over deze kwestie. 
Andrea Maria Schenkel las in 2004 over de moorden in Hinterkaifeck en vond inspiratie voor een misdaadroman. Dat was Tannöd of Blik op het duister. Ze was niet geïnteresseerd in de feiten maar wilde een roman schrijven. Ze veranderde de tijd en situeerde haar boek in de jaren vijftig van de vorige eeuw. ‘Omdat deze tijd me meer aanspreekt, ik ken haar beter dan de jaren twintig, en ik weet bijvoorbeeld meer over het taalgebruik in die tijd.’ Omdat het boek in de jaren vijftig speelt kon ze thema’s uit de Tweede Wereldoorlog in haar verhaal verwerken. 
Ze voert diverse personages op die hun licht laten schijnen over de moorden die in een dorp hebben plaatsgevonden. De pastoor doet zijn verhaal, evenals de winkelierster, de dienstmeid en het vriendinnetje van een van de vermoorde kinderen. Het zijn zogenaamde getuigen, die ieder vanuit hun eigen perspectief vertellen over de gebeurtenissen. ‘De getuigenissen zijn verzonnen,’ aldus de schrijfster.
In het boek komt geen politieman voor; de lezer kan zelf zijn onderzoek doen op basis van de verklaringen van betrokkenen. Daarnaast zijn er vele gebeden opgenomen. De schrijfster laat in het midden wie deze gebeden uitspreekt.
De Duitse lezers waren, zoals gezegd, razend enthousiast en de moorden van Hinterkaifeck kwamen opnieuw in de belangstelling.
Peter Leuscher, die zoals gezegd, zelf enkele non-fictie boeken had geschreven over de kwestie Hinterkaifeck, beschuldigde Andrea Maria Schenkel – toen bleek hoe succesvol haar boek was - van plagiaat. De eis was dat haar boek uit de handel werd genomen en dat deze exemplaren zouden worden vernietigd. Daarnaast was er een eis tot een forse schadevergoeding.
Anna Maria Schenkel toonde zich geschokt en ontkende. ‘Ik heb een roman geschreven en mijn eigen fantasie gebruikt.’ Hierbij is het ook belangrijk om te vermelden dat de auteur voor de publicatie van haar boek met Leuscher had gesproken. Na het verschijnen van haar boek had ze hem zelfs een gesigneerd exemplaar toegestuurd.
De Duitse pers stortte zich op de affaire. Onder andere met het verwijt dat Leuscher mee zou willen profiteren van het succes van Schenkel.
Haar uitgever kwam uiteraard met een verweer. De strekking was dat historische feiten niet het eigendom van iemand zijn. Uiteindelijk liep het met een sisser af toen de uitgever van Schenkel op een dag wist te melden dat bij navraag was gebleken dat er geen officiële klacht was ingediend.
Er is in Duitsland nog iemand die zich nog steeds bezig houdt met de Hinterkaifeck-moorden. Dat is de inmiddels gepensioneerde commissaris Konrad Müller. Meer dan 20 jaar rechercheerde hij beroepshalve en nog steeds kan hij zich niet losmaken van het verhaal. Hij heeft kasten vol materiaal verzameld en zegt dat hij een serieuze verdachte heeft, maar een naam wil hij niet noemen.
Duitsland lijkt in de ban te blijven van de Hinterkaifeck-moorden. Van Blik op het duister zijn inmiddels meer dan 700.000 exemplaren in Duitsland over de toonbank gegaan en de rechten zijn aan vele landen verkocht. Anna Maria Schenkel was binnen een jaar tijd een beroemdheid in eigen land, toen haar tweede boek verscheen.

Kalteis  
Haar tweede boek Kalteis (2007) is eveneens gebaseerd op een waar gebeurd verhaal. In 1939 werd Johan Eichhorn in München veroordeeld voor verkrachtingen en moorden op vrouwen. Eichhorn pleegde zijn eerste moord in 1931 en zijn laatste in 1938. Hem werden 34 verkrachtingen en 5 moorden ten laste gelegd. In 1939 kreeg hij de doodstraf.
In het boek van Andrea Maria Schenkel heet hij Josef Kalteis en vanaf het begin komt hij aan het woord. Daarnaast vertellen de slachtoffers hun verhaal.
Heeft Andrea Maria Schenkel dit verhaal zelf opgespoord? Nee, deze keer was haar man op de geschiedenis gestuit. Hij vermoedde dat zijn vrouw geinteresseerd zou zijn.  
Andrea Maria Schenkel schreef Kalteis en de eerste oplage in Duitsland bedroeg 50.000 exemplaren. Ze gingen wederom als warme broodjes over de toonbank. De recensies waren overwegend positief. 
Is het leven van de schrijfster veranderd door haar succes?
‘Veel is hetzelfde gebleven, ik ben nog steeds moeder en huisvrouw. Ik ben minder thuis, en mijn tijd is kostbaarder geworden. De kinderen zijn al behoorlijk zelfstandig, dat is prettig. Vroeger was schrijven voor mij een hobby; dat is veranderd, maar ik doe het nog steeds met veel plezier. Na het succes van mijn eerste boek kijkt mijn gezin ook anders aan tegen mijn schrijven. Ik word tegenwoordig minder snel gestoord als ik zeg dat ik aan het werk ben.’

Andrea Maria Schenkel werkt inmiddels aan haar derde boek. Deze keer wordt het waarschijnlijk geen misdaadroman, zo heeft ze verklaard. Aan de verfilming van Blik op het Duister wordt gewerkt. In 2008 zal de première zijn in de Duitse bioscopen.

Andrea Maria Schenkel
 
 
 
 
 
Tannod
 
 
 
 
 
Kalteis
 
 
 
 
 
Blik op het duister
 
 
 
 
 
 
Muller
Konrad Müller - gepensioneerde commissaris van politie. Hij reconstrueerde onder andere het moordwapen uit Hinterkaifeck.
Johann Eichhorn
Johan Eichhorn

 
Links:

Site van Andrea Maria Schenkel
Hinterkaifeck.net

O.a. over Peter Leuschner
Die Zeit - over plagiaat