Richard Russo - Schadevolle jaren ***(roman) (vertaling : Kees Mollema)

565 Bladzijden telt de roman Schadevolle jaren uit 1988, nu verschenen in een nieuwe vertaling van Kees Mollema. In het stadje Mohawk van de jaren ’50 groeit de jonge Ned Hall worstelend op. Een verlaten, troosteloos stadje waar de lege parkeerplaatsen de winkels en kantoren verdrijven.

‘kom winkelen in het hart van mohawk waren de eerste woorden, in grote blokletters van drie meter hoog, waar altijd genoeg parkeerplek is.’

Richard Russo omschrijft dit troosteloze stadje als een ware chroniqueur en schept een zootje kleurrijke personages. Zo is er Sam Hall, de getroebleerde en afwezige vader, getekend door de Tweede Wereldoorlog. Hij is een drinker, een gokker en iedere winter werkloos, maar blijft wel de vader van Ned. Deze voor de buitenwereld onbegrijpelijke band tussen vader en zoon staat de 565 bladzijden van Schadevolle jaren centraal – buitengewoon afwezig maar alom vertegenwoordigd. Langzaam vervaagt zijn leven met zijn moeder, en maakt plaats voor het meer avontuurlijke met zijn vader.

Toch blijft Schadevolle jaren –de scherpe en tegelijkertijd karikatule karakterschetsen ten spijt – een wat grijze coming-of-age roman, als een grijze zomer met af en toe een zonnige dag.
De lezer volgt Ned in zijn kinder- en tienerjaren. Schuift aan in de bar bij Sams kroegmaten Watje, Dunne, Boom en Nul. Veertien jaar lang wordt de lezer op sleeptouw genomen, gedwongen het kleinsteedse leven in Mohawk te leven, waarna Ned uit het zicht verdwijnt. Pas tien jaar later, als hij inmiddels een vierentwintigjarige student archeologie is, keert hij terug in het nog altijd onveranderde Mohawk. Neds puberjaren zijn als een knip met de vinger voorbij gegaan. En dat is de zwakte van deze coming-of-age roman: Russo’s ellenlange beschrijvingen, gaan ten koste van essentiële jaren in het opgroeien van de jonge Ned, juist het hart van een coming-of-age roman.

De hereniging met zijn vader, de man tegen wie hij altijd opkeek, maar niet wilde worden, is dan de omgekeerde wereld. De lezer ziet uiteindelijk wie, maar helaas dus niet hoe, de beide mannen geworden zijn, en schuift aan in de bar voor een laatste biertje.