Misdaadromans

Linda Jansma schreef Caleidoscoop. Het is haar debuut en het boek krijgt tot dusver veel lovende recensies. Tijd om enkele vragen te stellen aan deze Nederlandse auteur.

Linda. Misschien wil je je even voorstellen aan de bezoekers van misdaadromans.nl Ja hoor. Ik ben 43 jaar, ben happily single en woon sinds mijn twaalfde in Almere. Ik ben in Amsterdam geboren en die stad is nog steeds mijn favoriet. Ik werk 20 uur per week in mijn eigen hondentrimsalon en de rest van de tijd schrijf ik. Zowel boeken als in opdracht. Caleidoscoop is jouw debuut. Hoe lang heb je aan dit boek gewerkt? Het idee voor Caleidoscoop ontstond in de zomer van 2009, nadat ik een aantal krantenartikelen gelezen had. Ik ben er daadwerkelijk aan begonnen in september 2009 en voltooide het manuscript begin februari 2010. Daarna zijn er natuurlijk nog een aantal aanpassingen gedaan in overleg met de uitgeverij, maar het verhaal op zich was toen al volledig.

Hoe is het verhaal ontstaan?
Eigenlijk zou het verhaal over drugs gaan. Club Mercury zou als dekmantel fungeren voor het witwassen van drugsgeld. De echtgenoot van de hoofdpersoon zou hier verantwoordelijk voor zijn, zonder dat de hoofdpersoon hiervan wist. Om het plot rond te krijgen moest de hoofdpersoon een verleden hebben en na het lezen van een krantenartikel kwam ik bij loverboys uit. Toen ik later echter een ander artikel las over gedwongen prostitutie en hoe het er binnen die wereld aan toe gaat, draaide het verhaal 180 graden en ontstond uiteindelijk het verhaal van Caleidoscoop.

Waarom heb je besloten een misdaadroman te gaan schrijven en bijvoorbeeld geen roman? Al sinds mijn kleuterjaren hou ik van mysteries. De eerste boekjes die ik las waren van De Vijf en ik vond het heerlijk om met de personages uit het boek mee te speuren en mee te denken over het hoe en waarom van een raadsel. Ook toen ik ouder werd bleef ik een voorkeur houden voor het lezen van detectives en thrillers, hoewel je me ook wakker kunt maken voor een jeugdboek, vooral als het over dieren gaat (denk daarbij aan de Engelse Redwall-serie van Brian Jacques). Ik heb er eerlijk gezegd nooit aan gedacht om een roman te schrijven. Ik vind sommige romans fijn om te lezen (de boeken van Maarten het Hart, bijvoorbeeld, of Het lot van de familie Meyer van Charles Lewinsky), maar ik geloof niet dat het iets voor mij is om er eentje te schrijven. Was het lastig om je boek gepubliceerd te kunnen krijgen en waarom koos je voor uitgeverij Verbum Crime? Toen ik zoekende was dacht ik: ik vind nooit een uitgeverij die mijn boeken goed genoeg vindt. Ik had naar twee uitgeverijen manuscripten opgestuurd, meerdere manuscripten zelfs, maar ze werden allemaal afgewezen. Later las ik op een schrijversforum dat mensen soms wel bij tien, vijftien uitgeverijen worden afgewezen. Daar waren die twee van mij natuurlijk niets bij. In die periode had ik juist twee boeken gelezen die bij Verbum Crime vandaan kwamen. Ik kreeg het gevoel dat mijn manuscripten wel in hun fonds zouden passen en besloot opnieuw de gok te wagen. Het resultaat daarvan ligt nu in de winkel. Echt heel lastig om het gepubliceerd te krijgen was het dus niet.

Recensie van Caleidoscoop

De hoofdpersoon uit Caleidoscoop is een vrouw. Ze heet Janine en is getrouwd met Albert. Albert komt om door een liquidatie. De emoties van Janine heb je geloofwaardig en ingehouden beschreven. Was dit moeilijk?
Dit is geen gemakkelijke vraag om te beantwoorden. Emoties zijn bij elk persoon uniek en hoe iemand emotioneel reageert, is dus ook moeilijk te voorspellen: ze hangen vaak af van verschillende factoren. Bij Janine heb ik haar verleden een grote rol laten spelen bij de uiting van haar gevoelens. Zo probeert ze uit alle macht om mensen die niet intiem met haar zijn niet te laten merken hoe ze zich werkelijk voelt en zelfs mensen die ze al jaren kent weet ze op een veilige afstand te houden wat betreft haar emoties. Toch heeft het me weinig moeite gekost om Janine en haar gevoelens te beschrijven. Misschien staat de persoon Janine dichter bij mezelf dan ik zou willen. Niet in de zin dat ik net zo’n verleden heb als Janine (het verhaal is 100% fictief), maar wel dat ik al heel jong op mezelf aangewezen was. Ik heb als kind lange tijd in het ziekenhuis doorgebracht, in een tijd dat er nog geen Ronald McDonaldhuizen waren en ouders alleen ’s middags een uurtje op bezoek mochten komen. De verpleegsters van toen waren nou ook niet wat je noemt vrolijke Fransen en hadden weinig op met huilende en verdrietige kinderen. Ik stond er dus net als Janine alleen voor, alleen op een andere manier, en net als zij leerde ik mijn emoties voor mezelf te houden. Zelfs nu ondervind ik daar nog wel eens hinder van en ik denk dat dat misschien onbewust heeft meegespeeld tijdens het schrijven.

Het politieonderzoek in je boek is redelijk op de achtergrond gebleven. Heb je dat bewust gedaan? Ja en nee. In principe zat er een tweede verhaallijn in over twee familierechercheurs die het contact met Janine en haar dochter onderhielden. Dat had ik zo geschreven omdat dat normaal gesproken de gang van zaken is: familie van een slachtoffer onderhoudt doorgaans alleen contact met familierechercheurs om niet overspoeld te worden met vragen en informatie van de vele andere rechercheurs die bij het onderzoek betrokken zijn. Daardoor gaat het onderzoek ook voornamelijk buiten de familie om. Het verhaal werd daarmee echter zo ingewikkeld, met zoveel personages, dat het een beetje onduidelijk werd en in overleg met Ilse Karman van Verbum Crime hebben we besloten die verhaallijn te schrappen. Hiermee zijn ook een aantal stukken verdwenen die met het onderzoek te maken hadden. Denk je dat jouw boek meer een vrouwen- dan een mannenboek is? Ik heb geen idee. Ik weet dat mijn vader het boek met veel plezier gelezen heeft. En ook de echtgenoot van mijn vriendin kon het boek niet wegleggen voordat hij het uit had. Van een aantal andere mensen hoorde ik dat ook hun wederhelft erg geboeid was door Caleidoscoop. Ik denk dus dat het voor zowel vrouwen als mannen een geschikt boek is. Er zijn tegenwoordig veel zogenaamde vrouwenthrillers. Dat is begrijpelijk want vrouwen zijn een grote doelgroep. Zou jij jezelf ook schrijfster van vrouwenthrillers willen noemen? Waarom wel of waarom niet? Moeilijk te zeggen. Zoals hierboven al staat lijkt Caleidoscoop mannen ook wel aan te spreken. In dat opzicht zou je dus kunnen zeggen dat ik geen schrijfster van echte vrouwenthrillers ben. Aan de andere kant denk ik dat Tweestrijd, mijn volgende boek, vrouwen meer zal aanspreken dan mannen. Of mij dat dan een schrijfster van vrouwenthrillers maakt? Misschien wel.

In samenwerking met uitgeverij Verbum hebben we 5 exemplaren van Caleidoscoop verloot. De winnaars zijn bekend: E  van Kampen- Den Haag. J. Kremer - Amsterdam R. v.d. Konijnenberg – Haarlem N. Roelink - Doetinchem M.  de Vries – Vlaardingen.

Heb je veel research gepleegd voor Caleidoscoop? Heb je bijvoorbeeld bewust Janine slachtoffer laten worden van een loverboy?
De keuze om Janine een loverboy slachtoffer te laten zijn was inderdaad bewust. Om een goed en totaal beeld te krijgen van zulke slachtoffers heb ik veel gesproken met meisjes die door de Stichting Stop Loverboys Nu uit het circuit zijn gehaald. Hun verhalen hebben me diep geraakt en ik hoop dat ik middels het verhaal van Janine een beetje heb laten blijken door wat voor hel zulke meisjes gaan. Zelfs jaren later nog. Naast de gesprekken met slachtoffers heb ik ook gesproken met een prostituee om te weten te komen hoe het leven eraan toe gaat op de tippelzone in Utrecht. Verder bezoek ik altijd alle plaatsen die in mijn boek voorkomen om zo goed mogelijk de diverse omgevingen waar het verhaal zich afspeelt, te kunnen omschrijven.

Vaak wordt gezegd: schrijven is schrappen. Was dit voor jou ook het geval?
Zeer zeker. Ik weet van mezelf dat ik erg uitgebreid en gedetailleerd schrijf. Nadat mijn verhaal af was, heb ik een heleboel geschrapt. En zelfs later is er in samenwerking met Ilse Karman (van uitgeverij Verbum) nog meer geschrapt. Ik kan niet anders zeggen dan dat het verhaal er alleen maar beter van geworden is.

Hoe zijn tot dusver de reacties op Caleidoscoop?  
Die zijn gewoonweg geweldig te noemen. Ik krijg zulke mooie reacties, van zowel boekenwebsites, thrillersites, lezers, noem maar op. Af en toe word ik er gewoon verlegen van.

Over niet al te lange tijd verschijnt er een nieuw boek van jouw hand. Zou je hierover iets meer willen vertellen?
Mijn volgende boek, Tweestrijd, zal komende zomer verschijnen. Het is het verhaal van Hanna, die al jarenlang gevangen zit in een huwelijk vol geweld. Ondanks dat ze weet hoe gewelddadig Axel, haar echtgenoot, is houdt ze met heel haar hart van hem en mede door zijn indoctrinaties geeft ze zichzelf de schuld van zijn agressiviteit. Als er nieuwe buren in de straat komen wonen die één en één bij elkaar optellen en door krijgen dat er zich veel meer tussen de vier muren van het huis van Axel en Hanna afspeelt dan ze aanvankelijk vermoedden, komt Hanna in een gevaarlijke situatie terecht. Door de aanhoudende bemoeienissen van de nieuwe buren wordt Axel steeds gewelddadiger, wat de situatie uiteindelijk doet escaleren en Hanna voor een bijna onmogelijke keus stelt.
Ik heb voor dit boek veel research gedaan naar huiselijk geweld en ben eigenlijk geschrokken van de verhalen die ik hoorde. Het is onvoorstelbaar hoe vaak het voorkomt, terwijl niemand wat merkt. Vaak zijn er aanwijzingen genoeg, maar niemand lijkt het te willen zien. Ik hoop dat mensen door het verhaal van Hanna, ondanks dat het fictief is, wat alerter gaan worden en sneller aan de bel trekken als ze vermoeden dat er sprake is van huiselijk geweld.