In het noorden van Zweden, grenzend aan de Oostzee, ligt een dunbevolkte streek vol meren en heuvels met de schilderachtige naam Västerbotten. De Zweed Torgny Lindgren laat er zijn boek Norrlandse Aquavit afspelen.
Rond 1950 was Västerbotten het werkgebied van de prediker Olof Helmersson. Hij beheerste de kunst van het gesproken woord en bekeerde tal van mensen. Precies 48 jaar later is Olof ervan overtuigd dat hij mensen destijds op een dwaalspoor bracht. Er is geen God, Christus was slechts één van de vele overspannen profeten uit het begin van onze jaartelling, er is geen opstanding en de dood is voor eeuwig. Met hetzelfde vuur als waarmee Olof destijds mensen bekeerde, wil hij ze nu van hun geloof afbrengen. Daarom neemt hij de bus naar Västerbotten en in het huis van Ivar en zijn vrouw Asta vindt hij een logeerkamer. Van daaruit onderneemt hij, hoogbejaarde man die hij intussen is, tochten met zijn plooifiets doorheen Västerbotten, op zoek naar oude bekenden/bekeerden.
Nu wil het lot dat er van die bekeerden nog maar weinigen in leven zijn, en dat die levenden net zo min als hun gestorven maten wakker liggen van Olofs boodschap. Zijn woord valt op de rotsen, maar welkom is hij wel, bij al die zonderlingen die zich staande houden in het ruwe Västerbotten.

Olofs bezoekjes leveren vaak prachtige intimistische portretten op van mensen. Het boek begint met een hele eenvoudige scène tussen Ivar die een fles Aquavit wil kopen, en de winkeldame die hem helpt. Ze praten langs elkaar heen, die twee, de ene gebiologeerd door een haarknotje, de andere door de wonderen van Aquavit. In een volgende scène wil Ivar de Aquavit in de kast zetten en dan ontdekt hij dat daar nog een onaangebroken, oude fles staat. Het lijkt bijna te dagelijks, maar Lindgren gebruikt deze kleine gebeurtenissen om er een heel verhaal aan vast te knopen. Het meest beklijvende is ongetwijfeld het verhaal van Gerda. Van alle bekeerden blijkt zij nog steeds het meest overtuigd. Echter, ze ligt al jaren op haar sterfbed. Het lijkt alsof ze wacht en niet wil sterven voor diegene op wie ze wacht, langskomt. Wacht ze misschien op Olof? En zal hij, vurige ontkerstenaar, haar op dit cruciale moment van haar geloof beroven?
Het is een rustig boekje, Norrlandse Aquavit, boordevol personages die door intense dialogen onvergetelijk worden.

Beklijvende eenvoud

In Zweden is Torgny Lindgren één van de belangrijkste auteurs op dit moment. Hij werd in 1938 geboren in de streek Västerbotten (Noord-Zweden) waar zijn romans zich meestal afspelen.

De bijbel van Doré is het persoonlijke relaas van een jongen – intussen een man – die ondanks hard werken en veel aanmoediging nooit leerde lezen en schrijven. Vreemd genoeg is uitgerekend een boek, de door Doré geïllustreerde bijbel, voor hem van levensbelang. Hij groeit op met de verhalen, wordt totaal bevangen door de prenten en als het boek – door omstandigheden – een tijd uit zijn leven verdwijnt, dan ervaart hij dat als een groot gemis. Precies omdat Doré zo belangrijk is in zijn leven, vraagt een Dorégezelschap hem op latere leeftijd om zijn leven te vertellen. Een Sony MZN zevenhonderdtien registreert zijn woorden en De bijbel van Doré is het resultaat. De ikpersoon vertelt chronologisch over zijn leven, met veel uitweidingen, zijstappen en hersenkronkels. Het is een warm en positief verhaal, over een geborgen jeugd, een lang verblijf in een instelling, de dood van ouders en het op eigen benen staan. De verteller komt over als een intelligent iemand met slechts één default: het onvermogen om te lezen en schrijven.

Torgny Lindgren schrijft met veel verbeelding en met veel vaart. Hij verweeft cliffhangers doorheen de tekst die stimuleren tot verder lezen. De belangrijkste is ongetwijfeld de brief die de vader aan het ikpersonage geeft. Hij weet dat zijn zoon de inhoud nooit zal kunnen lezen, maar het luchtte hem op de brief te schrijven. De verteller/zoon houdt de gesloten envelop jaren bij zich, terwijl de lezer zich afvraagt of de inhoud ervan nog verteld zal worden. Ja dus, en die legt de relatie tussen vader en zoon messcherp bloot.