naar start | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z  
Kolyma (2009) Tom Rob Smith ****
Spannend avonturenverhaal

Wie vorig jaar kennismaakte met het verpletterende debuut Kind 44, hoeft niet meer overtuigd te worden van het talent van Tom Rob Smith. De grote verdienste van dat boek is dat het de beklemmende, paranoïde sfeer ten tijde van het bewind van Stalin trefzeker op de lezer overbrengt. In het streven naar de ideale samenleving wordt alle verzet, echt of vermeend, hardhandig de kop ingedrukt. De jonge, ambitieuze KGB-agent Leo Demidov werkt hier vol overtuiging aan mee. Pas als moorden op kinderen ontkend worden onder het dogma “moordenaars bestaan niet in het arbeidersparadijs”, gaat Leo inzien er denkfouten in de fundamenten van het sovjetrijk zitten. De psychische omslag die dat meebrengt, gecombineerd met een liefdesgeschiedenis, een zeer spannend verhaal en het akelig levensechte tijdsbeeld, zorgde voor het internationale succes van Kind 44. Amper een jaar later had Tom Rob Smith het vervolg Kolyma klaar.

De oorspronkelijke titel, The Secret Speech, verwijst naar de geheime rede van Chroesjtsjov, de opvolger van Stalin, die na de dood van Stalin diens schrikbewind fout noemde. De Nederlandse titel Kolyma verwijst naar de strafkampen in het Siberische gebied Kolyma. Beide spelen een belangrijke rol in dit boek waarin Leo Demidov een tweede keer aantreedt. Samen met zijn vrouw Raisa adopteerde hij de zusjes Zoya en Elena. Het is zijn diepste wens om hen gelukkig te maken en te leven als een hecht gezin. De meisjes zagen in Kind 44 echter hoe Leo hun ouders vermoordde, en dat vergeeft Zoya hem nooit. Ze is uit op wraak, maar zij niet alleen. De willekeurige arrestaties uit het verleden en de martelingen om arrestanten tot bekentenissen te dwingen, liggen bij slachtoffers of hun familieleden nog vers in het geheugen. Ze willen de daders, vooral voormalige KGB-agenten, straffen en dat leidt tot bloedige wraakacties.  Ook Leo wordt geviseerd. Zijn adoptiedochter Zoya wordt gekidnapt. Hij zal haar slechts levend terugzien als hij afreist naar Kolyma om daar een gevangene uit de goelag te bevrijden.

Net als in Kind 44 is in Kolyma de actie prominent aanwezig. Halverwege het verhaal heb je het gevoel dat je middenin een spannend avonturenverhaal zit. Er is de barre tocht van Leo naar Kolyma en er is de bloedstollende inwijding van Zoya in een crimineel milieu. Pas als de plot zichtbaar wordt, ga je de samenhang tussen actie en plot beter begrijpen. Doorheen alle actie is er minder ruimte om de karakters gedegen uit te werken. Daardoor overtuigt Kolyma een tikje minder dan Kind 44, maar zelfs een tikje minder is bij Tom Rob Smith toch nog goed voor vier dikke sterren.