Topper met slechts drie personages

'Schuld' maakte een onvergetelijke indruk op mij. Met niet meer dan drie personages vertelt Karin Alvtegen een verhaal dat onmiddellijk boeit en tot de laatste bladzijde intrigeert. Ze wisselt spannende cliffhangers af met scherpe waarnemingen van zowel situaties als gevoelens. Er is ook flinke plaats ingeruimd voor humor. Wat mij betreft heb ik er weer een te volgen schrijfster bij.Schuld begint in een café. Peter Brolin is een sombere dertiger die geteisterd wordt door paniekaanvallen en die constant het gevoel heeft dat hij bitter weinig voorstelt. Een vrouw in het café ziet hem aan voor een privé-detective en vraagt hem om bij haar man een pakje af te leveren. Peter is zo verbouwereerd dat hij pas terug tot zichzelf komt als de vrouw al lang weer weg is. Maar omdat het pakje voor zijn neus ligt, kan hij niet anders dan het gaan bezorgen op het kantoor van de succesvolle zakenman Olof Lundberg. Er is bijna geen groter contrast denkbaar dan dat tussen de in het leven mislukte Peter en de geslaagde Olof. Maar ook Olof heeft zwakke plekken. Dat blijkt uit zijn ontreddering als hij vertelt dat hij al een hele tijd gestalkt wordt door de dame die zich uitgeeft als zijn vrouw. Het geloof van Olof dat Peter daaraan een einde kan maken, geeft Peter vleugels. Niet dat hij plots verandert in een superheld, maar hij begint energiek en vol goede moed aan het onderzoek. Helaas keert de terreur van de stalkster zich tegen hem. Geleidelijk aan ontsluiert Alvtegen wie die dame is, terwijl haar drijfveren verborgen en dus spannend blijven tot op het laatst.
In aanloop naar deze recensie vond ik op de mooie site van Ine Jacet (www.inejacet.nl) meer achtergrondinfo over Karin Alvtegen. De plotse dood van haar oudere broer, aan wie ze het boek opdraagt, zette haar wereld totaal op zijn kop. Haar ontreddering uitte zich in paniekaanvallen. Ik begreep door die informatie de eerste zin van mijn recensie. Een aanrader.

Schaduw (2008) Karin Alvtegen ***

Morele kwesties

Als er iets opvalt in het werk van de Zweedse Karin Alvtegen, dan wel haar zeer beperkte bezetting. Geen ellenlange namenlijstjes, ze gebruikt slechts een handvol personages maar beent die psychologisch uit tot op het bot. In Schaduw draait het vooral om Jan-Erik Ragnerfeldt en zijn vader, de schrijver en nobelprijswinnaar Axel Ragnerfeldt. Axel ligt, geveld door een beroerte, volledig verlamd in een rusthuis. Terwijl zijn hersens op volle toeren draaien, kan hij enkel door het bewegen van zijn pink iets duidelijk maken aan zijn omgeving. Jan-Erik reist doorheen het land en houdt overal lezingen over het werk van zijn vader. Centraal in die lezingen staat de gedachte dat het heel nobel is om goed te denken, maar dat het nog belangrijker is om goed te handelen, meteen zowat het leitmotiv van het boek.

Op een dag wordt Jan-Erik gebeld door een dame van de overheid die op zoek is naar mensen die zich Gerda Persson herinneren. Gerda was jarenlang de huishoudster in het gezin van Axel Ragnerfeldt. Ze verdween uit beeld toen de kinderen, Jan-Erik en zijn zus, groot werden en ze leefde tot aan haar dood totaal vereenzaamd op een flatje. Bij het doorzoeken van haar flat blijkt dat ze maandelijks een bepaald bedrag stortte aan een jonge man en hem nu haar hele hebben en houden nalaat. De man in kwestie weet niet waaraan hij dat te danken heeft. Hij is ooit te vondeling gelegd en hoopt even dat Gerda zijn moeder zou zijn geweest, maar gezien hun beider leeftijden is dat erg onwaarschijnlijk. Jan-Erik raakt met tegenzin betrokken in het verleden van Gerda. Hij heeft zelf al genoeg aan zijn hoofd, met een moeder die zich allerlei kwaaltjes inbeeldt, zijn vrouw die van hem wil scheiden, een puberdochter tot wie hij niet kan doordringen en minnaressen over het hele land. Bovendien vindt hij in de voormalige werkkamer van zijn vader een document dat zijn hele leven op zijn kop zet. Het blijkt het begin van een lawine aan geheimen die een heel ander licht werpen op de fantastische schrijver Axel Ragnerfeldt.

Schaduw is een broeierig verhaal dat vrij laat lekker begint te lopen. Het eerste deel schenkt Alvtegen veel aandacht aan de huwelijksperikelen van Jan-Erik en dat is het saaiste deel van het boek. Ten eerste weet je het op een bepaald moment wel, ten tweede ben je dan al geïntrigeerd door het raadsel Gerda Persson (de huishoudster). Het is pas als de focus op Gerda komt te liggen, en op haar werk bij de Ragnerfeldts en wat ze daar meemaakte, dat er echt vaart in het verhaal komt. Alvtegen is natuurlijk een ervaren schrijfster, en ze laat alle verhaallijntjes netjes bij elkaar aansluiten. De knappe, bij momenten adembenemende, plot, de psychologische diepgang en het morele vraagstuk dat Alvtegen heel nonchalant in de vorm van een raadseltje in het verhaal stopt, zorgen ervoor dat het boek nog een tijdje in je hoofd nazindert. Jammer van de trage start.