Spannende psychologische roman

De Brit Blake Morrison werd bij een groot publiek bekend door zijn roman En wanneer zag jij voor het laatst je vader? In dit boek haalt Morrison herinneringen op aan zijn vader en reconstrueert hij zo diens leven. Hoewel het boek vooral therapeutisch bedoeld was, sprak het een onverwacht groot publiek aan en werd het een bestseller. Later schreef hij nog een boek waarin zijn moeder centraal stond, Wat mijn moeder mij nooit verteld heeft. Met zijn nieuwste boek, Het laatste weekend, breekt Morrison helemaal met zijn autobiografische proza.

Het laatste weekend is een messcherp portret van twee echtparen. Ian is getrouwd met Em. Ian geeft les aan kinderen, Em ontfermt zich over op drift geraakte jongeren. Ze wonen in Londen in een klein, halfvrijstaand nieuwbouwhuis en rijden met een Ford Fiesta. Ollie en Daisy zijn vrienden uit Ians studententijd. Ollie is een succesvol advocaat, Daisy runt een ontwerpbureau. Ze wonen in een kast van een huis en rijden met een Range Rover en een BMW. Na jaren van stilte belt Ollie op een avond om Ian en zijn vrouw Em uit te nodigen. Daisy en hij zouden het geweldig vinden om een lang weekend met hen door te brengen in een landhuis ergens aan zee. Ian is meteen wantrouwig. Waarschijnlijk hebben andere vrienden van Daisy en Ollie afgezegd. Zijn vrouw Em - die nog niet vergeten is hoe ze op een vorige uitnodiging van Daisy en Ollie voor schut stonden ten opzichte van rijke collega’s van het succesvolle paar - voedt zijn achterdocht en wantrouwen. Uiteindelijk happen ze toch toe – weliswaar pas na een bedenktijd, want te snel antwoorden zou kunnen suggereren dat ze te happig zijn. Het gehuurde landhuis blijkt een bouwval. Door de afgelegen ligging is er zelfs geen GSM-bereik. Ian en Em zien in één oogopslag waarom zij de voorkeur genoten boven de rijkere vrienden. Ze zijn trouwens niet alleen met hun viertjes. De ontspoorde zoon van Daisy en Ollie, Archie, is er ook. En wat later komt kunstenaar Milo met zijn twee dochtertjes. Ollie herinnert Ian aan een oude belofte: kijken wie uit drie wedstrijden als sterkste naar voren komt. Ian was fysiek altijd al de mindere van Ollie, zijn kansen om te winnen zijn dus beperkt en dat weet hij. Hij kan echter niet weigeren, en al helemaal niet na het vreselijke geheim dat Ollie Ian toevertrouwt.

Blake Morrison koos een perfecte setting voor dit verhaal. Het afgelegen, primitieve landhuis zorgt ervoor dat de twee echtparen volledig op elkaar aangewezen zijn. Ian is de verteller. We zien hem en Em, en Daisy en Ollie, door zijn ogen. Al snel voel je dat zijn interpretaties niet altijd kloppen. Zijn gebrek aan zelfvertrouwen, zijn vooroordelen en zijn eigen zwaktes vertekenen het beeld. Hij vertelt het verhaal na de feiten en vanaf de eerste pagina weet je dat het weekend geen succes werd. Ian zit nog vol wrok. ‘Eén ding heb ik wel geleerd. Als mensen je beschuldigen van negatieve gevoelens – woede, jaloezie, rancune, wrok – dan zijn dat hun eigen gevoelens. Daar bestaat vast een vakterm voor. Een therapeutenwoord.’ Ondanks – of moet het dankzij zijn – de subjectieve verteller, ontstaat een prachtig beeld van de verhoudingen tussen de personages. Ian gedraagt zich tijdens het weekend als een achterbakse infiltrant. Hij insinueert, verdraait woorden, luistert maar half en geeft ‘goedbedoelde’ adviezen. De spanningen tussen Daisy en Ollie en hun gasten lopen op en eindigen in een emotionele uitbarsting.

Voor wie van psychologische romans houdt, is dit boek een eersteklas aanrader. Morrison vertelt alles via Ian – de schrijver reikt aan, de lezer kan conclusies trekken. Het verhaal begint kabbelend, maar komt al snel in een maalstroom van gebeurtenissen terecht. Het bevat enkele zeer rake beschrijvingen en typeringen, is heerlijk onderkoeld geschreven en niet gespeend van enige ironie.