naar start | a | b | c | d | e | f | g | h | i | j | k | l | m | n | o | p | q | r | s | t | u | v | w | x | y | z  
Neergang (2009) - Benjamin Black ****

Perfecte ‘roman noir’

John Banville is een gevierd literair schrijver. Hij bouwde sinds de jaren ’70 een gelauwerd oeuvre op en vrij recent nog (2005) kaapte hij de Man Booker Prize weg met zijn roman The Sea. Waarom ruilt zo’n grote meneer zijn naam in voor een pseudoniem en gaat hij als Benjamin Black thrillers schrijven? Op www.benjaminblackbooks.com geeft Banville zelf antwoord. De reden ligt in zijn fascinatie voor Georges Simenon, de geestelijk vader van Maigret. Naast de boeken met die pijprokende speurneus schreef Simenon heel wat “romans durs”. In deze boeken spelen menselijke relaties en de onmacht om persoonlijke omstandigheden te veranderen een grote rol. Banville zag dat Simenon met een heel eenvoudige taal zeer existentiële kwesties aanraakte en dat wilde hij ook. Even later was Benjamin Black een feit. Neergang is het eerste boek onder dit pseudoniem. Intussen kwam in het Engelse taalgebied het tweede boek uit, The Silver Swan terwijl het derde, The Lemur, is aangekondigd.
                                                                                             
Neergang speelt zich af in de jaren ’50, zowel in Dublin als Boston. Black koos heel bewust voor dit tijdvak. Het is de naoorlogse periode, vol paranoia en angst, en zeker in Ierland vol katholiek besef van goed en kwaad. Hoofdpersonage is patholoog Quirke. Hij woont in het mistige Dublin en is gelinkt aan Boston omdat zijn stinkend rijke schoonvader daar woont. Quirke is al jaren weduwnaar, maar heeft in Dublin familie in de vorm van een saaie stiefbroer, een aantrekkelijke schoonzus (de zus van zijn vrouw overigens), een recalcitrant nichtje en de man die hem destijds uit het weeshuis haalde en hem opvoedde als een eigen zoon. Quirke is een boom van een vent, een womanizer en een fervent drinker.
Op een avond betrapt Quirke zijn stiefbroer op het vervalsen van het medisch dossier van een dode vrouw. In zijn benevelde toestand merkt Quirke nog net op dat de vrouw Christine Falls heet. De volgende morgen is haar lijk verdwenen. Quirkes nieuwsgierigheid is gewekt en hij begint uit te zoeken wie Christine Falls was en wat zijn stiefbroer met haar te maken had. Tijdens zijn zoektocht stuit hij niet alleen op onvoorstelbaar katholiek machtsmisbruik maar ook op zichzelf. Het is niet leuk te ontdekken dat je faalde in zowat alles wat het leven te bieden heeft en dat je, als puntje bij paaltje komt, allesbehalve een held bent. Een klok laat zich niet terugdraaien en een persoonlijkheid is niet maakbaar. Dit zijn niet de doorsnee slagzinnen die met een thriller geassocieerd worden, maar Benjamin Black -ofte John Banville- is dan ook geen doorsnee thrillerauteur.

Wie de doorsnee thrillerelementen verwacht, moord – speurtocht – oplossing, komt bedrogen uit. Meer dan het label ‘thriller’ past Neergang het keurmerk ‘roman noir’. Het is een boek vol personages die gevangen zitten in zichzelf en in het keurslijf van de maatschappij. De thematiek is duister, de taal beeldend en het tempo gezapig. Maar wat vormen die dingen samen een perfect geheel!
Neergang
is een prachtig boek dat je niet snel vergeet. Hopelijk laat de vertaling van The Silver Swan niet lang op zich wachten.