Het is een compact, bijna onopvallend boekwerkje. De titel kreeg een zwierig lettertype en het schuine kroontje erboven geeft een speels cachet. Hoofdkleur van de cover is maagdelijk wit, de schutbladen zijn koninklijk blauw. De schrijver is Alan Bennett, een Engelsman die ervaring heeft met neerzetten van adellijke types, niet alleen als acteur, maar ook als auteur. Hij schreef het scenario voor het kostuumdrama “The Madness of King George”, gespeeld door Nigel Hawthorne en met Helen Mirren in de vrouwelijke hoofdrol. Met De ongewone lezer verplaatst hij zich naar de huidige tijd, waar bibliobussen schering en inslag zijn, maar niet in het leven van Queen Elizabeth.

Toch komt de koningin op een dag een bibliobus tegen. Hij staat geparkeerd voor de keukens van het kasteel en de koningin komt daar doordat ze achter haar eigenzinnige hondjes aanrent. Ze hijst zich aan boord van de bus om zich te verontschuldigen voor het geblaf van haar lievelingen. De beleefdheid vereist dat ze een boek ontleent, en ze laat haar oog vallen op een roman van Ivy Compton-Burnett, een taai geval dat ze toch tot de laatste letter uitleest, want –in het pluralis majestatis- “Zo zijn wij nu eenmaal opgevoed. Boeken, boterhammen, aardappelpuree: men eet op wat men krijgt voorgeschoteld.” De volgende week brengt ze het boek terug, en ontleent ze The Pursuit of Love, van Nancy Mitford. Ze kende Nancy, en ook de reputatie van haar zussen, en vanaf dan is de koningin gebeten door de leesmicrobe. Haar gemaal hoort haar ’s avonds lachen in haar kamer, ze krijgt belangstelling voor haar eigen bibliotheken waar heel wat gesigneerde exemplaren staan, ze heeft spijt van alle kansen die ze liet voorbijgaan om met auteurs over hun werk te praten, ze begint een hekel te krijgen aan haar strakke programma dat haar van het lezen weghoudt, ze fingeert een griepje om eens een dag lekker lezend in bed te kunnen doorbrengen, ze verfijnt de kunst van het tegelijkertijd lezen en zwaaien, ze vertoont, met andere woorden, alle tekens van een ernstige leesverslaving. Haar entourage vindt dat het erg storend. Lezen is ongezond voor de koningin, en bovenal, ze vermenselijkt er door, ook al iets wat ze niet moeten hebben, de raadslieden van hare majesteit.

Het is een heerlijk boekje, De ongewone lezer, grappig, gevat, lichtvoetig en bovenal een ode aan literatuur en aan het lezen.