Venijn tussen vrouwen onderling |
Ruth Rendell schrijft ongeveer elk
jaar een boek. En dat doet ze al sinds 1964. Dat betekent een schat aan
ervaring, een omvangrijk oeuvre en veel productie. Er zijn betere en slechtere
Rendells en het is altijd een interessante vraag wat van toepassing is
op haar nieuwste titel.
In de boekhandel ligt nu ‘Het stille huis’ en het is een Rendell
van hoge kwaliteit. Ruth Rendell is niet van de bloederige moorden of
snelle agenten. Ze schrijft vooral over gewone mensen die door het noodlot
getroffen worden, een geheim hebben of geen raad weten met zichzelf, de
wereld of de nieuwe tijd.
In ‘Het stille huis’
worden de lotgevallen beschreven van een aantal mensen. Ismay en Heather
zijn zussen, ze zijn twintigers en wonen samen in een kleine flat. Boven
hen woont hun moeder Beatrix die zorg nodig heeft omdat ze een psychiatrische
stoornis heeft. Er is een geheim binnen het gezin. Beatrix, de moeder,
was getrouwd met ene Guy. Op een dag werd hij dood aangetroffen in bad
en de jonge Heather, een kind nog, stond erbij met natte kleren. Sindsdien
is niet meer gesproken over dit voorval. Ismay heeft verdenkingen richting
haar zus, Heather spreekt weinig en moeder uit zich in onnavolgbare citaten.
Dan krijgt Heather een vriend. Ze zijn verliefd, de toekomst lacht hen
tegemoet maar de schaduw uit het verleden blijft opdoemen.
Het boek wordt bevolkt door de meest
merkwaardige personages. Zoals daar zijn: een zwerver, een psychiatrisch
patiënt, een bedriegster, een psychopaat, een hypochondrische moeder,
een kleurrijke ex-inspecteur, een kinderlijk blondje zonder hersens en
een neurotische minnaar die via een romantisch wandeling – een vorm
van speed dating - wordt opgeduikeld Rendell presenteert ze in vol ornaat
en met veel humor waardoor het boek veel komische passages kent die een
genot zijn om te lezen. De karakters zijn eigentijds en ook weer niet
van deze tijd. Een intrigerend contrast.
Zonder twijfel is dit een psychologische
thriller. Over mensen die tobben, bedriegen, hopen, wensen en die hun
geheimen hebben. Ze zijn allemaal op zoek naar geluk. De ene persoon legt
de lat wat hoger dan de andere. Wat drijft hen en waarom doen ze wat ze
doen? Vaak weten ze dit zelf niet. Een mens is nu eenmaal een vat vol
tegenstrijdigheden. Dit wordt subliem uitgewerkt.
Er is een speciale rol weggelegd voor ene Marion. Ze bedriegt allerlei
mensen, heeft een broer die in de goot is beland en ze heeft een zelfbeeld
dat volstrekt niet klopt. Dit levert hilarische scènes op en een
mooi karakter.
En is het dan ook nog spannend? Een raadsel moet ontrafeld worden, een
seriemoordenaar teistert Londen, verdenkingen en afpersingen komen langs.
Rendell doet waar ze goed in is. Ze legt menselijk gedrag onder de microscoop
en ontleedt deze keer mild maar met precisie. Het resultaat is een intrigerend
verhaal met een extra laag die de expertise en het talent van Ruth Rendell
onderstrepen.
De fruitplukker (2007) Ruth Rendell ** |
De fruitplukker bloeit te weinig |
De nieuwste Rendell is uit. Dan is het altijd weer de vraag of het een Wexford, een Barbara Vine verhaal of een ‘gewone’ Rendell is.
Deze keer is het een Wexford. Dit betekent dat de bekende personages zoals Mike Burden, Dora - de vrouw van Wexford - en hun beide dochters langskomen. Oude bekenden.
In een klein plaatsje genaamd Flagford wordt door toeval een lijk gevonden dat er jarenlang begraven heeft gelegen. De identificatie is geen gemakkelijke opgave. De eigenaar van het terrein is niet welwillend en hetzelfde geldt voor een ernstig zieke schrijver en zijn beide merkwaardige vrouwen. Bij het onderzoek van de politie stuit men – korte tijd later – op het stoffelijk overschot van een andere persoon. Gaat er een beerput open in dit rustige dorp?
Ruth Rendell mixt in deze Wexford heden en verleden door elkaar. De reconstructie van de moord betekent spoorzoeken in een ver verleden. Via Wexford, Burden en de overige personages komt het gewone leven in Kingsmarkham voorbij. En zoals we gewend zijn van Ruth Rendell vlecht ze een actueel maatschappelijk thema door haar misdaadverhaal.
De fruitplukker is niet de beste Rendell. Het lijkt alsof ze iets teveel kunstgrepen moet toepassen om het boek spannend en boeiend te houden. Daarnaast komen de personages die het verhaal dragen te weinig tot leven. De schrijfster heeft als handelsmerk dat ze boeiend kan schrijven over ‘gekkigheden’ van mensen. In dit boek is dit helaas gedeeltelijk gelukt. Er zijn wel weer intrigerende en niet-alledaagse karakters aanwezig. De plot is niet echt verrassend en de rest van het verhaal is te weinig scherp om hiervoor compensatie te bieden.
Dat Ruth Rendell een ervaren schrijfster is, blijft merkbaar in haar misdaadverhaal.
Jammer maar helaas, geen topper deze keer. Dan zit er niks anders op dan te wachten tot haar volgende boek. Gezien haar constante productie die ze al decennialang waarmaakt zal volgend jaar waarschijnlijk een nieuwe titel in de winkels liggen.
Voor 2008 wens ik haar: een goede gezondheid zodat ze - ook tijdens haar 78e levensjaar - door kan blijven schrijven.
De verrassing (2008) Ruth Rendell *** |
Ruth Rendell heeft met De verrassing een zogenaamd ‘Barbara- Vine-boek’ afgeleverd. Dit betekent dat het een psychologische misdaadroman betreft. Kenners van Rendell beweren met regelmaat dat deze verhalen haar betere boeken zijn.
Ivor Tesham is politicus. Hij is ongehuwd en heeft een maîtresse – Hebe. Zij is getrouwd. Hij heeft een spannend cadeau voor haar bedacht om haar verjaardag te vieren. Ze wordt zogenaamd ontvoerd. Twee mannen zullen haar in een auto sleuren en haar afleveren bij Ivor. Maar er gaat iets mis. De auto verongelukt en Hebe en de chauffeur zijn allebei dood. Een andere man ligt zwaargewond in het ziekenhuis.
Ivor vreest voor zijn politieke toekomst. Wat zal er gebeuren als uitkomt dat hij een hand had in deze nepontvoering? En wie is de vrouw die Hebe altijd een alibi verschafte zodat zij ongestoord met hem kon rollebollen? Wat weet deze vrouw en wat zal zij gaan doen met deze wetenschap?
Ruth Rendell kent de Engelse politiek van binnenuit want ze is lid van het Hogerhuis. Ongetwijfeld heeft ze haar eigen ervaringen verwerkt in De verrassing. Daarnaast refereert ze aan de talrijke buitenechtelijke affaires en incidenten die Britse politici regelmatig in opspraak hebben gebracht.
Zoals in veel van Ruth Rendells boeken speelt angst een prominente rol. Ivor kan moeilijk leven met de angst voor ontmaskering. Het beheerst zijn leven. Daarnaast speelt Jane een belangrijke rol. Zij is een sociaal onhandige vrouw die in de loop van het verhaal steeds meer obsessieve trekjes gaat vertonen. Haar inschatting van de realiteit is matig, haar denkwereld gesloten en ze staat onder zware druk door haar eigen belevingswereld.
Het verhaal wordt de ene keer verteld door een verteller, dit is de zwager van politicus Ivor. Hij reconstrueert de gebeurtenissen systematisch. De andere keer is Jane aan het woord. De omschakeling tussen beide perspectieven kost weinig moeite. Misschien dat sommige lezers wel moeite hebben met de feiten over de Engelse politiek die Rendell door haar verhaal verweeft. Maar ze weet toch goed maat te houden en hierdoor worden het geen saaie passages.
Maar de kracht van Rendell is toch altijd weer de psychologische typering van personages. De ontwikkeling van Jane wordt met name goed beschreven. Obsessieve gedachtes worden omvangrijker en contact met de realiteit neemt geleidelijk af.
Daarnaast weet Ruth Rendell met regelmaat ‘kleine’ humor in het verhaal te brengen en neemt ze gekte op de korrel.
Ruth Rendell glorieert nog steeds als schrijfster van psychologische misdaadromans. Dit gebeurt met name op die momenten dat ze een op hol geraakte menselijke psyche beschrijft en ontleedt.
Ooit schreef - de inmiddels overleden psychiater en hoogleraar - professor P.Kuiper het volgende: ‘Psychische gezond betekent : kunnen werken, spelen en liefhebben en anderen troosten indien dit nodig is. ‘
Leg personages van Ruth Rendell langs deze meetlat en het resultaat spreekt voor zich. |
