Schadevolle jaren - Richard Russo (2011) ****

In Schadevolle jaren volgen we het leven van Ned Hall in zijn jeugd en als volwassene. Centraal staat de relatie die hij heeft met zijn ouders Sam en Jenny. Sam is een gokker, een herrieschopper die alle regels, conventies en omgangsvormen aan zijn laars lapt. Sam verlaat Jenny als Ned pas geboren is, weigert echter van haar te scheiden en begint een guerrilla oorlog met Jenny, waar Jenny als een nerveus wrak uit voortkomt en uiteindelijk belandt ze in een kliniek.
Er tussen in staat hun zoon Ned, die noodgedwongen in zijn kindertijd afwisselend woont bij zijn vader en moeder in Mohawk, de stad waarin Ned geboren is. Bij zijn moeder wordt Ned in de watten gelegd, schone kleren en lakens, gewone maaltijden aan tafel etc. Bij zijn vader wordt Ned gedwongen zelfstandig. Want als je vader niet of nauwelijks voor je zorgt, dan moet je het zelf gaan doen!

Russo laat het verhaal zichzelf vertellen. Zonder veel uitleg of oordeel maar vooral beschrijvend kabbelt het verhaal voort richting het eind. Waarmee Russo een prachtig uitgangspunt te pakken heeft. Het verhaal wordt in het begin verteld vanuit het kind Ned. En kinderen analyseren niet, zij nemen de wereld zoals het is en kijken op tegen hun ouders. Zij zijn immers het voorbeeld. Zodra Ned groter wordt, vindt hij wel van alles, maar laat hij zijn vader op een bepaalde manier toch op een voetstuk staan. Terwijl hij wel aan het worstelen is om los te komen van zijn vader om uiteindellijk uit Mohawk te vertrekken.

Russo laat in Schadevolle jaren - prachtig beschreven- zien hoe lastig het is om, als je opgroeit in een destructieve omgeving, je los te worstelen van wat je mee krijgt. Russo heeft oog voor detail zodat het verhaal uitgebreid uit de doeken wordt gedaan en, nog belangrijker, geen moment verveelt.
Wat na het lezen bij mij overbleef was een gevoel dat het leven genomen moet worden zoals het is, met inbegrip van de bittere realiteit dat herhaling van stappen bij ouders en kinderen onvermijdelijk is.

augustus 2011