Misdaadromans

Allereerst complimenten voor je nieuwe boek en de nominatie voor De Gouden Strop.
Wat heeft jouw geïnspireerd tot het thema van Van twee kanten?

In het algemeen vind ik het onderwerp ‘liegen en bedriegen’ al interessant voor een thriller, en misschien wel voor alle andere vormen van literatuur, maar verder weg ligt nog een krantenbericht dat ik jaren geleden heb gelezen over een vrouw die getrouwd was met een nogal hardhandige man – een duidelijk geval van huiselijk geweld. Het lukte haar niet om los van hem te komen; de enige persoon tegenover wie ze echt durfde uit te huilen, was haar buurvrouw. Zo ontstond een soort ‘folie à deux’. De vrouwen dreven elkaar steeds meer op, en besloten uiteindelijk dat er maar één uitweg was: de man om zeep helpen. Goed, dat verhaal heb ik danig veranderd, maar bepaalde elementen zijn overeind gebleven.

Kun je verklaren waarom mensen hieraan genoegen beleven?  

Mensen beleven hier genoegen aan omdat ze zich dan superieur kunnen wanen. Misschien is dat om een minderwaardigheidscomplex te compenseren of iets dergelijks, maar als ik zoiets zeg, dan neem ik mogelijk mijn toevlucht tot psychologie van de koude grond.

Aan welke voorwaarde(n) moet een mens volgens jou voldoen om te geloven in de praktijken en verhalen van iemand als Rob Laarman. 

Je moet dan inderdaad, zoals je al zei, enigszins kwetsbaar zijn, en vooral ook in een periode waarin je steun van anderen goed kunt gebruiken. Mensen streven nu eenmaal over het algemeen naar positieve aandacht van derden, en als ze die dan krijgen, kijken ze liever niet naar wat daar mogelijk achter zit.

Er bestaan checklisten met kenmerken op basis waarvan men iemand een psychopaat kan noemen. Vind jij dat Rob Laarman veel kenmerken vertoont van een psychopaat? 

Nee, dat zou ik niet direct zeggen. Rob heeft enkele kenmerken van een psychopaat, hij kan ook behoorlijk door het lint gaan, maar een echte psychopaat kan ik hem niet noemen. Daar komt nog bij dat het voor een verhaal niet interessant is om iemand te eenduidig een etiket op te plakken.

'Om doeltreffend te liegen moet je de waarheid niet omdraaien maar een beetje schuin houden', zo luidt een gezegde. Misschien wil je hierop commentaar geven?

Een mooi gezegde, maar hoe kan ik daar als schrijver commentaar op geven, als volgens een ander gezegde ‘schrijvers de waarheid liegen’.

Tosca, de buurvrouw lijkt Fransies te willen helpen. In hoeverre komt ‘iemand willen helpen’ ook altijd voort uit eigenbelang?

Misschien dat hulpvaardigheid niet altijd voortkomt uit eigen belang, maar wel vaak of in ieder geval tot op zekere hoogte. Als mensen anderen helpen, doen ze dat ook vaak om aardig te worden gevonden, dat is ook een vorm van eigenbelang.

Waarom liegen mensen eigenlijk? Ze zijn toch gewaarschuwd. Bijvoorbeeld door het spreekwoord dat zegt: Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt haar wel.

Mensen kunnen liegen om verschillende redenen. Om er zelf beter van te worden bijvoorbeeld, maar vooral ook vaak om iets toe te dekken. Veel mensen hebben waarschijnlijk geen oog voor consequenties als ze liegen. Het gaat dan ook vaak om een leugentje ‘om bestwil’, zoals men beweert. Grote kans dat dat niet ontdekt wordt, en dat het spreekwoord dus ook niet klopt.

Denk je dat vrouwen – gemiddeld genomen - anders liegen dan mannen? 

Daar heb ik geen enkel idee over. Het verschilt eerder per persoon dan dat er een sexeverschil is. Sommige mensen zijn nu eenmaal gehaaider dan anderen of ze kunnen een leuker verhaal verzinnen.

Een spreekwoord luidt: Een leugen om bestwil (is geen zonde). Zou je hierop willen reageren?

Zodra leugens neerkomen om manipulatie van anderen, is het weliswaar geen ‘zonde’ (want dat vind ik een te veel met religie beladen term), maar wel een sociale wandaad. Voor mijzelf is vertrouwen en betrouwbaarheid in de persoonlijke levenssfeer heel belangrijk. Als die wordt beschadigd (door leugens) zou ik me gekwetst voelden. Bovendien, als het ene verhaal niet klopt, wat is dan het waarheidsgehalte van het volgende verhaal? Dan kan alles wel op leugens berusten.

Twee spreekwoorden die erg op elkaar lijken: ‘In het fijnste laken zit het meeste bedrog.’ ‘Van de fijnen en van motregen wordt men het meest bedrogen.’ (door mensen die zich mooi voordoen wordt men het meest bedrogen). Wat vind je van deze spreekwoorden?

Vooral het laatste spreekwoord vind ik fraai, omdat het natuurlijk over de huichelachtigheid gaat van mensen met zogenaamd sterke morele oordelen (zoals nu met de hele discussie over misbruik in de RK-kerk). Meer kan ik er niet over zeggen.

We hebben 5 exemplaren van Van Twee kanten verloot. De winnaars zijn:
G. Mulder - Breda
R. Schol - Huizen
M. Oostrum - Rotterdam.
B. van der Graaf - Rotterdam
J. Pronk - Den Haag.