In het detective- en thrillerminnend wereldje ontstaat elk jaar onenigheid over de formuleringen en quoteringen in de Vrij Nederland Detective- en Thrillergids. Hoewel uiteindelijk het schampere oordeel valt dat elke recensie slechts een mening is en verder geheel vrijblijvend, blijft de gids een gewaardeerde schat vol onontgonnen boeken en beloftevolle auteurs. Dit jaar stak ene Michael Koryta met kop en schouders boven de grijze massa uit. Zijn twee tot nu toe vertaalde boeken,  B.E.G.R.A.V.E.N (2008) en Erfenis (2009), kregen allebei de ultieme vijf sterren van de toch wel strenge VN-jury.
Een beetje grasduinen op het net leert dat Koryta een erg jonge Amerikaanse auteur is. Hij publiceerde zijn eerste boek op zijn eenentwintigste. Intussen moet hij halverwege de twintig zijn en staan al vijf boeken op zijn naam. In de Engelstalige wereld krijgt hij veel lof, zelfs van grootheden als Michael Connelly en Lee Child.

B.E.G.R.A.V.E.N is het eerste boek van Koryta zijn dat in het Nederlands vertaald werd, maar is ook het derde boek uit een reeks rond privédetective Lincoln Perry. Twee eerdere delen zijn (nog) niet vertaald. In B.E.G.R.A.V.E.N draait het om de moord op een advocaat. Omdat Perry in een ver verleden met deze advocaat op de vuist ging, komt de politie bij hem langs om zijn alibi te checken. Bovendien vraagt de vrouw van de advocaat uitgerekend aan Perry om een verloren zoon op te sporen. Die zoon pleegt voor Perry’s ogen zelfmoord. Vanaf dan zit Perry tussen twee vuren: de politie blijft halsstarrig geloven dat Perry iets met de moord/zelfmoord te maken heeft, de echte moordenaar wil via Perry de weduwe chanteren. Wat volgt is een spannend verhaal waarin Perry in steeds nauwere schoentjes komt en waarin de lezer regelmatig op het verkeerde been staat. De drang om te weten hoe het afloopt, is groot. B.E.G.R.A.V.E.N moet het dan ook meer hebben van de ingenieuze plot dan van de personages.  Die blijven eerder oppervlakkig, met een Perry die niet echt boven de middelmaat uitsteekt, zijn helper Joe die herstelt van een schotwonde opgelopen in een vorig boek en een geliefde Amy die ook al niet veel van zich laat horen. Er speelt wel een prachtige “goede slechterik” mee in het boek, Thor, een lid van de Russische maffia. Perry heeft ooit zijn respect verdiend en kan op moeilijke momenten beroep op hem doen. Thor vliegt dan als een ware superheld het verhaal in, en of het nou geloofwaardig is of niet, leuk om lezen is het in elk geval.

Dat geldt meteen voor het hele boek. Vijf sterren die garant zouden moeten staan voor spanning én emotie verdient het niet. Door de niet helemaal overtuigende personages is er te weinig emotie. Humor, spanning en intriges zijn er dan weer wel. Het brengt de eindbalans op drie plus. Drie dikke sterren en de vaste overtuiging dat Koryta de Contador van de thrillerschrijvers is. Jong aanstormend talent om in de gaten te houden.

Het stille uur (2010) - Michael Koryta ****

Personages aan de lopende band

Het is leuk een voorraadje geld achter de hand te hebben. Het behoedt je voor allerhande rotklussen. Zo bulkt Lincoln Perry - de detective die we kennen uit Begraven - niet van het werk, maar dankzij de opbrengsten van zijn vorige opdracht kan hij Parker Harrison de deur wijzen. Harrison wil dat Perry op zoek gaat naar Alexandra, een vrouw die destijds haar huis openstelde voor ex-criminelen in een poging hen te rehabiliteren. Zo leerde Harrison haar kennen: na zijn tijd in de cel onderhield hij de tuin van Alexandra’s huis. Tot Alexandra plots verdween, samen met haar echtgenoot, nu meer dan twaalf jaar geleden. Harrison wil haar vinden. Ze gaf hem, een moordenaar, zijn leven terug. Het klinkt overtuigend, dit verhaal, maar Perry vertrouwt Harrison voor geen haar. Eens een moordenaar altijd een moordenaar, schijnt hij te denken en hij weigert de opdracht. Maar goed, meestal word je niet zo maar detective. Het verhaal van Harrison heeft Perry geprikkeld. Hij wil dat schitterende huis van Alexandra, gelegen aan een immens meer in een bosrijk gebied, met eigen ogen zien. Met die hachelijke onderneming zet hij een machinerie in gang die 377 pagina’s lang verder raast. Uiteindelijk komt Perry te weten wat er met Alexandra en haar man gebeurde, maar een helse zoektocht met ups en downs ging aan dat inzicht vooraf.

Amerikaan Michael Koryta is een belofte voor de toekomst. Als jongste ooit stond hij met zijn debuut op de shortlist van de Edgar Award. Collega-schrijvers George Pelecanos, Michael Connelly en Lee Child beamen zijn talent en laten geen gelegenheid onbenut om de loftrompet te steken. Zelfs in de detective- en thrillergids van het strenge-maar-rechtvaardige Vrij Nederland kreeg Koryta twee keer op rij vijf sterren, zowel voor Begraven als voor Erfenis. Het stille uur is net als Begraven een deel uit de reeks met Lincoln Perry. De allereerste delen zijn nog niet vertaald.

In dit boek worden aan de lopende band personages opgevoerd. Ze geven stuk voor stuk een deel van de plot vrij en sturen elkaar bij, alsof ze moeite doen om een ruwe verhaallijn glad te polieren. Deze snelle opeenvolging van feiten maakt het moeilijk het boek weg te leggen, terwijl er toch continu een goed overzicht op de verhaallijn is. Eigenlijk zijn dit twee belangrijke voorwaarden voor een spannend boek, het feit dat je continu geprikkeld wordt om door te lezen, samen met het gevoel dat het verhaal helder blijft. Als aan die voorwaarden voldaan is, kan je volop genieten van de rest. Koryta lukt erin om heel subtiel gevoelens te verwoorden. Er is de scène dat Perry echt reden heeft om bang te zijn, maar er is ook de scène dat Perry het verlaten huis in het bos bezoekt. Er hangt een onheilspellende stilte. Anderen hebben die stilte beschreven als ‘rustgevend’, maar Perry vindt het griezelig. Hij is een stoere man, een volwassen vent, maar toch is hij daar in dat bos niet op zijn gemak. Dat gevoelen geeft Koryta perfect weer zonder dat hij daar ook maar één rechtstreeks woord voor gebruikt. Later blijkt hoe irreëel deze angst was, maar ook dat is een kwestie van ‘ervaren tijdens het lezen’. Van dit soort heerlijke leestoemaatjes staat het boek bol. Het is een teken dat Koryta zijn lezers serieus neemt. Hij amuseert en prikkelt, maar schotelt evenzeer belangrijke thema’s voor. Het stille uur gaat niet alleen over de zoektocht naar een verdwenen vrouw, maar evenzeer over vertrouwen en vooroordelen, over machtsmisbruik en nieuwe kansen. Benieuwd hoeveel sterren Koryta dit jaar gaat krijgen in Vrij Nederland! Het stille uur zit steviger en geloofwaardiger in elkaar dan Begraven en Erfenis. Het zou dus weer de volle mep moeten zijn.