Geen vonk

Toen ik aan 'Moord in Tuschinski' begon, had ik écht zin in een lekker ouderwets boek met een degelijke plot en een stevige verteltrant. Het eerste hoofdstuk scheen helemaal aan mijn wensen tegemoet te komen. Daarin haast apotheker en "kriminalist" Van Ledden Hulsebosch zich naar het theater. Niet omdat hij zich verheugt op een gezellig avondje uit, maar omdat hij, lichtelijk onder dwang, aan zijn huishoudster beloofde haar te vergezellen.
Het misnoegen over de hem opgelegde tijdsbesteding kan hij niet verbergen. Eerst is dat grappig, maar het kantelt naar het ridicule en daardoor begon ik het hoofdpersonage al te zien als een vooringenomen en vervelende egoïst. Ongemanierd en dom bovendien, want zo karakteriseer ik iemand die een hele voorstelling ligt te maffen en dan naar de zanger/acteur “U bent allesbehalve een licht” schalt.
Gelukkig voor mijn aversie tegen Van Ledden Hulsebosch, valt iets later de lichtinstallatie met donderend geraas naar beneden en wordt de ster Frederik Schakels hierbij verpletterd. Gevolg: een muzikale kwelling minder en een uitdaging meer voor onze kriminalist. Hij zou zijn titel niet waard zijn, als hij dit ongeluk niet zou onderzoeken. De netjes doorgesneden touwen doen hem verdacht veel aan opzet denken.
In de ambitieuze en jonge politie-inspecteur Saltet vindt Van Ledden Hulsebosch een bondgenoot. Het onderzoek gaat zacht maar zeker van start. Het arsenaal namaaklijken en experimenten van de kriminalist kunnen niet verhullen dat het duo al snel op een dood spoor zit. Schakels was een onaardige man die leefde voor zijn vak. Hij had maar één liefde, zijn publiek. Nergens zit een mogelijk motief voor moord. Van Ledden Hulsebosch, bij wie de faalangst intussen door de keel giert, gebruikt een warrige verwijzing van een oude vrouw om het onderzoek nieuw leven in te blazen. Zal hij slagen?
Dit boek was het debuut van het duo Heuvel & De Waal over Van Ledden Hulsebosch.
In een volgend boek krijgen de karakters misschien meer diepgang en worden ze geloofwaardiger.

Er zijn best wel momenten geweest dat ik aan mijn verbeten opgedreven leestempo merkte dat het verhaal me wél in de ban kreeg. Om dan iets later toch weer dood te vallen, als een aansteker die veelbelovende vonkjes laat zien maar geen vlam, om enigszins in de beeldspraak te blijven. Zo zit er bijvoorbeeld een passage met een briljante chirurg in het boek. Hij wil niks met het onderzoek te maken hebben en wijst Saltet en Van Ledden Hulsebosch kordaat de deur. Als de kriminalist hem later in het ziekenhuis terug opzoekt, zegt hij iets waarmee hij door het pantser van de dokter breekt.
De chirurg wil dan zijn verhaal doen en neemt daartoe een mooi opgebouwde aanloop. Maar een hele denkpiste van de kriminalist smoort de spanning van dat verhaal in de kiem. Dat hij toch geen voorstander is van psychologie in een onderzoek, en verhip, dat de dokter nu zijn schouder gaat gebruiken om tegen uit te huilen en dat hij het gelaten ondergaat, maar alleen omdat het het onderzoek misschien kan vooruit helpen. Terug naar af.

Mijn eindoordeel is onverbiddelijk: geen ijzersterke plot, geen overtuigende personages. Een aardig verhaal, maar ook niks meer.

Verrassende plotwendingen

Het is 1928 en Amsterdam maakt zich op voor de Olympische Spelen. Apotheker-kriminalist CJ Van Ledden Hulsebosch haat de kouwe drukte die ermee gepaard gaat. De handelaars die een graantje proberen mee te pikken, de vlaggen in de stad, de idiote uitgaven voor nieuwe stadia en op de koop toe zijn huishoudster die hem de oren van het hoofd zeurt over een 'olympische etalage'.
Voor zijn vriend, inspecteur Saltet, zijn het eveneens drukke tijden. Zijn baas wil dat hij tijdens de Spelen het verkeer in goede banen leidt. Dat veiligheid in de stad meer betekent dan voetgangers op tijd en stond de straat over loodsen, komt aan het licht als de moeder van een atlete verdwijnt. De atlete in kwestie klopt overstuur aan bij de kriminalist, maar wordt ongelooflijk snel door een stel ziekenbroeders afgevoerd en platgespoten. Vanaf dan is CJ’s interesse gewekt!
Via het organiserend Olympisch Comité komt hij erachter dat iemand de Spelen wil saboteren. Die iemand schrijft cryptische dreigbrieven waarin hij verwijst naar moorden die gebeurden of nog staan te gebeuren. De tijd dringt. Samen met Saltet gooit CJ zich op de zaak. Tussendoor ontfermt hij zich over de atlete, volgt hij wedstrijden, bezoekt allerhande feestelijkheden en doet baanbrekend onderzoek. Met wat zij- en andere hink-stapsprongen belandt de kriminalist op het juiste spoor. Wie is de saboteur en kan CJ hem op tijd stoppen? Die vraag houdt je tot het einde in de ban.

'Spelen met vuur' combineert verschillende kwaliteiten. Het boek geeft op een prettige manier de tijdsgeest van de jaren ’30 weer. Dat sommige organisaties tegen de Spelen waren omdat de zondagsrust er door geschaad werd, of hoe onvoorstelbaar het toen was dat vrouwen deelnamen aan de wedstrijden, is nu bijna ongelooflijk.
Heuvel & De Waal staan ook stil bij de kiem van heel wat alomtegenwoordige techniek. Zo zit Van Ledden Hulsebosch in een stadion en wordt hij overweldigd door het geluid dat uit de Philips-geluidsinstallatie dondert. “Was toch gloeilampen blijven maken,” zegt hij dan nors. Dat is een tweede kwaliteit van dit boek: humor. Zowel in beschreven situaties, als in de dialogen tussen diverse personages.
Die laatsten zijn merkelijk beter uitgewerkt dan in Moord in Tuschinski, het eerste Van Ledden Hulsebosch-boek. De kriminalist verloor zijn irritante trekjes. Meer zelfs, hij begint gevoelens te laten zien en is niet te beroerd om af en toe gepast te twijfelen aan het eigen kunnen. Inspecteur Saltet evolueert van slippendrager naar evenwaardige partner. Bovenal is het boek ook behoorlijk spannend. Sommige plotwendingen zorgen ervoor dat je adem stokt zodat je het volgende hoofdstuk echt niet gestoord kunt worden. Dat is de verdienste van de schrijvers. Ze schreven een spannend boek waarin de gebeurtenissen elkaar in vlot tempo opvolgen. 'Spelen met vuur'… de vonk sloeg over. Ik ben klaar voor de volgende. Ik hoop van Heuvel & De Waal hetzelfde.